Εγκρίθηκε χθες, από τους Μόνιμους Αντιπροσώπους των κρατών-μελών της ΕΕ (Coreper), η προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ της Προεδρίας του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 20 Δεκεμβρίου 2023. Η συμφωνία περιλαμβάνει πέντε βασικούς κανονισμούς, οι οποίοι μεταρρυθμίζουν όλα τα στάδια του συστήματος ασύλου και μετανάστευσης της ΕΕ. Η Ελλάδα συμμετείχε και συνέβαλε ενεργά στην επιτυχία της διαπραγμάτευσης και τη χαιρετίζει ως ένα βήμα που εξοπλίζει την ΕΕ με πρόσθετα εργαλεία για την καλύτερη διαχείριση της μεταναστευτικής πρόκλησης.
Η ενημέρωση του κανονισμού Eurodac (η βάση δεδομένων δακτυλικών αποτυπωμάτων της ΕΕ) θα καταστήσει δυνατή την καλύτερη αντιμετώπιση των παράτυπων μετακινήσεων και την παρακολούθηση των διαδρομών των αιτούντων άσυλο και των ατόμων που βρίσκονται σε παράτυπη κατάσταση σε ολόκληρη την ΕΕ.
Στόχος του κανονισμού ελέγχου είναι να ενισχύσει τους ελέγχους προσώπων στα εξωτερικά σύνορα. Εξασφαλίζει επίσης γρήγορη αναγνώριση της σωστής διαδικασίας –όπως επιστροφή στη χώρα καταγωγής του ή την έναρξη διαδικασίας ασύλου– όταν ένα άτομο εισέρχεται στην ΕΕ χωρίς να πληροί τις σωστές προϋποθέσεις εισόδου.
Ο κανονισμός για τη διαδικασία ασύλου (APR) θεσπίζει μια κοινή διαδικασία που πρέπει να ακολουθούν τα κράτη μέλη όταν οι άνθρωποι αναζητούν διεθνή προστασία. Εξορθολογίζει τις διαδικαστικές ρυθμίσεις και θέτει πρότυπα για τα δικαιώματα του αιτούντος άσυλο. Εισάγει μια υποχρεωτική διαδικασία στα σύνορα, με στόχο να αξιολογηθεί γρήγορα στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ εάν οι αιτήσεις για άσυλο είναι αβάσιμες ή απαράδεκτες.
Ο κανονισμός διαχείρισης ασύλου και μετανάστευσης (AMMR) θα αντικαταστήσει τον ισχύοντα κανονισμό του Δουβλίνου. Καθορίζει κανόνες που καθορίζουν ποιο κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου. Για να εξισορροπηθεί το τρέχον σύστημα σύμφωνα με το οποίο μερικά κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για τη συντριπτική πλειονότητα των αιτήσεων ασύλου, θα δημιουργηθεί ένας νέος μηχανισμός αλληλεγγύης.
Οι νέοι κανόνες συνδυάζουν την υποχρεωτική αλληλεγγύη για την υποστήριξη των κρατών μελών που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τον αριθμό των παράτυπων αφίξεων στην επικράτειά τους με ευελιξία για τα κράτη μέλη όσον αφορά την επιλογή των συνεισφορών τους.
Το πέμπτο σκέλος του Συμφώνου είναι ένας νέος νόμος που θεσπίζει ένα πλαίσιο που επιτρέπει στα κράτη μέλη να αντιμετωπίζουν καταστάσεις κρίσης στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης. Θα εξουσιοδοτούνται να προσαρμόζουν ορισμένους κανόνες, για παράδειγμα σχετικά με την καταχώριση των αιτήσεων ασύλου ή τη διαδικασία ασύλου στα σύνορα. Από την άλλη πλευρά, αυτές οι χώρες θα μπορούν να ζητούν μέτρα αλληλεγγύης και υποστήριξης από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της.
Η επιτροπή των μόνιμων αντιπροσώπων ενέκρινε επίσης τρεις νόμους για το άσυλο και τη μετανάστευση για τους οποίους το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο είχαν ήδη καταλήξει σε συμφωνία το 2022. Αυτοί οι τρεις νόμοι περιλαμβάνουν αναθεώρηση της οδηγίας για τις συνθήκες υποδοχής, επικαιροποίηση του κανονισμού περί προσόντων και κανονισμό για τη θέσπιση πλαισίου της ΕΕ για την επανεγκατάσταση.
Εγκρίθηκε επίσης ένας κανονισμός για τις επιστροφές που επιτρέπει στο σύμφωνο να εφαρμόζεται σε εκείνες τις ευρωπαϊκές χώρες με διαφορετικούς κανόνες Σένγκεν.
Οι νόμοι που εγκρίθηκαν χθες θα πρέπει να εγκριθούν επίσημα, σε τελικό βαθμό, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των Υπουργών Εσωτερικών και Μετανάστευσης μέχρι τον Απρίλιο.
