Οι Ομάδες Πρόληψης και Καταστολής Εγκληματικότητας (Ο.Π.Κ.Ε.) είναι ειδικές δυνάμεις της Αστυνομίας με ειδική εκπαίδευση και εξοπλισμό. Ιδρύθηκαν τον Φεβρουάριο του 2001 μετά από απόφαση του τότε αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας Ιωάννη Γεωργακόπουλου.
Kύριος σκοπός των ΟΠΚΕ είναι η αποτελεσματική επέμβαση σε επικίνδυνες περιοχές με σκοπό την καταστολή εγκλημάτων. Από το 2011 συγκροτούν το τμήμα ειδικών επιχειρήσεων το οποίο είναι αρμόδιο για την εκτέλεση επικίνδυνων επιχειρήσεων καθώς και την οργάνωση των ομάδων. Επίσης οι ΟΠΚΕ συμμετέχουν και σε άλλες υπηρεσίες όπως η φύλαξη προσώπων υψηλού προφίλ, καθώς και την μεταφορά επικίνδυνων κρατούμενων. To προσωπικό της ΟΠΚΕ τυγχάνει ειδικής εκπαίδευσης, όπως τακτικές μάχης, σκοποβολή, αυτοάμυνα, είσοδος σε κτίρια και απεμπλοκή ομάδας. Οι ΟΠΚΕ διαθέτουν βαρύ οπλισμό, όπως πολεμικά τουφέκια, υποπολυβόλα, καραμπίνες και πιστόλια. Οι δυνάμεις διαθέτουν και αντιβαλλιστικά κράνη που έχουν χρησιμοποιηθεί σε επικίνδυνες αποστολές.
Από το 2011, με την αναδιοργάνωση των Υπηρεσιών της Δ/νσης Ασφαλείας Αττικής, οι ΟΠΚΕ Αττικής συγκροτούν το Τμήμα Ειδικών Επιχειρήσεων της τότε νεοσυσταθείσας Υποδιεύθυνσης Επιχειρήσεων. Το Τμήμα Ειδικών Επιχειρήσεων είναι αρμόδιο για το σχεδιασμό και την εκτέλεση ιδιαίτερα δύσκολων και επικίνδυνων αποστολών και επιχειρήσεων, προς το σκοπό εκπλήρωσης της αποστολής της Υπηρεσίας και εφόσον αυτές δεν εντάσσονται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της ΕΚΑΜ. Σήμερα, για την κάλυψη των αναγκών στην περιοχή αρμοδιότητας της ΓΑΔΑ ενεργούν καθημερινά σε 24ωρη βάση 28 Ομάδες, οι οποίες στελεχώνονται από 378 αστυνομικούς. Κάθε ομάδα αποτελείται συνολικά από δέκα άτομα, έναν Ανθυπαστυνόμο ή Αρχιφύλακα ως επικεφαλής και οχτώ Αστυφύλακες. Από τις 28 ομάδες ΟΠΚΕ οι 24 βρίσκονται στην Αττική και οι 4 στα νησιά και τα κέντρα φιλοξενίας μεταναστών. Οι δυνάμεις που είναι στην Αττική χρησιμοποιούνται έξι ανά βάρδια, σύνολο 18 καθώς οι έξι προέρχονται από βραδινή βάρδια και έχουν αδιάθετο.
Σκοπός των ΟΠΚΕ
Κύρια αποστολή είναι η προγραμματισμένη -βάσει πληροφοριών- αποφασιστική και αποτελεσματική επέμβαση σε περιοχές με αυξημένα προβλήματα, χώρους όπου συχνάζουν ύποπτα τελέσεως εγκλημάτων άτομα, με στόχο την πρόληψη και καταστολή της βαριάς εγκληματικότητας (κλοπές, ληστείες, εκβιάσεις, συλλήψεις καταδιωκομένων, εμπόριο ναρκωτικών κτλ). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όταν παρατηρείται αύξηση της εγκληματικότητας σε κάποια περιοχή, ο διοικητής του οικείου Τμήματος Ασφαλείας με την προϊστάμενη Υποδιεύθυνση και την αντίστοιχη του Κεντρικού, σε συνεργασία με τον Τμηματάρχη του Τμήματος Ειδικών Επιχειρήσεων αναλύουν την υπάρχουσα κατάσταση, τις πληροφορίες για την δράση των κακοποιών, τις τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες που υπάρχουν στην περιοχή και από κοινού οργανώνουν ένα σχέδιο για την αντιμετώπισή της. Έτσι καθορίζουν σημεία όπου στήνονται μπλόκα ελέγχων ή ενέδρες, κάνουν προσαγωγές υπόπτων, αναζητήσεις υπόπτων κλπ.
Στην αποστολή της ΟΠΚΕ επίσης συμπεριλαμβάνονται η συνδρομή σε άλλες Αστυνομικές Υπηρεσίες, η βεβαίωση παραβάσεων (πλην τροχονομικών), η εξασφάλιση τυχόν ιχνών-πειστηρίων εγκληματικής πράξης στο χώρο και η σύλληψη δραστών κλπ. Η συνδρομή σε άλλες Υπηρεσίες περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, αφού μπορεί να συνδράμει από την μεταγωγή άκρως επικινδύνων κακοποιών, την είσοδο σε κλειστούς χώρους ή καταυλισμούς, μέχρι την λήψη μέτρων ασφαλείας σε οργανισμούς και εγκαταστάσεις, τη φύλαξη ευπαθών στόχων υψηλής αξίας καθώς και τη συνοδεία, όπως κατά στην επίσκεψη του προέδρου Ομπάμα, ξένων επισήμων.
ΟΙ ΟΠΚΕ εκπαιδεύονται μαζί με άλλες ειδικές αστυνομικές μονάδες σε θέματα ασφάλειας, πρακτικής σκοποβολής, αυτοάμυνας, εισόδου σε κτίρια και ελέγχων υψηλού κίνδυνου με αποτέλεσμα να έχουν υψηλό επίπεδο εμπειρίας και αποτελεσματικότητας σε ακραία περιστατικά όπως ομηρίες και ληστείες.
Τον Μάιο του 2021 ξεκίνησε η αναγραφή διακριτικών στις στολές των αστυνομικών των ομάδων «Δράση» και ΟΠΚΕ. Στην περίπτωση των ανδρών της ΟΠΚΕ, ο κωδικός κάθε αστυνομικού έχει πρώτα το γράμμα «Κ» και ακολουθεί ο αριθμός της ομάδας, για παράδειγμα 235. Μεσολαβεί μία παύλα και έπεται ο αύξων αριθμός κάθε αστυνομικού στην ομάδα. Για παράδειγμα, ο πρώτος αστυνομικός της ομάδας «ΟΠΚΕ 235» έχει διακριτικό αριθμό Κ 235-1, ο δεύτερος Κ 235-2 κ.ο.κ. Τα διακριτικά έχουν την μορφή αυτοκόλλητου με βέλκρο, το οποίο οι αστυνομικοί προσαρμόζουν στην πλάτη τους, στην εξωτερική επιφάνεια του αλεξίσφαιρου γιλέκου.
