Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να έχει ως παράπλευρη απώλεια την πολύπλευρη διαστημική συνεργασία της Ρωσίας με τη Δύση, μεταξύ άλλων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Μάλιστα ο επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos Ντιμίτρι Ρογκόζιν δήλωσε ότι “αν μπλοκάρετε τη συνεργασία σας με μας, ποιός θα σώσει τον ISS από το να τεθεί ανεξέλεγκτα εκτός τροχιάς και να πέσει στην περιοχή των ΗΠΑ ή της Ευρώπης; Υπάρχει επίσης πιθανότητα πτώσης του 500 τόνων σταθμού στην Ινδία ή στην Κίνα. Θέλετε να τους απειλήσετε με μια τέτοια προοπτική; Ο ISS δεν περνάει πάνω από τη Ρωσία, συνεπώς οι κίνδυνοι είναι όλοι δικοί σας. Είστε έτοιμοι γι’ αυτούς;”.
Σε μια σειρά αναρτήσεων του στο Twitter, όπως η φράση “θέλετε να καταστρέψετε τη συνεργασία μας στον ISS;”, σύμφωνα με το Space.com και το Live Science, ο γενικός διευθυντής της Roscosmos προειδοποίησε ότι οι νέες κυρώσεις κατά της χώρας του μπορεί να έχουν πολύ δυσάρεστες επιπτώσεις. Ήδη οι περιορισμοί στις εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας, που επέβαλε πρόσφατα ο πρόεδρος Μπάιντεν, εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν αρνητικά το ρωσικό διαστημικό πρόγραμμα. Όπως ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος είπε, “αυτό θα αποτελέσει πλήγμα στην ικανότητα τους να συνεχίσουν να εκσυγχρονίζουν τον στρατό τους. Επίσης θα πλήξει την αεροδιαστημική βιομηχανία τους, συμπεριλαμβανομένου του διαστημικού προγράμματος τους”.
Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) πάντως διευκρίνισε ότι η συνεργασία με τη Ρωσία στο διάστημα – και ειδικότερα στον ISS – θα συνεχιστεί, αν και αυτό στο μέλλον θα μπορούσε να αλλάξει. Όπως ανέφερε, “η NASA συνεχίζει να συνεργάζεται με όλους τους διεθνείς εταίρους της, συμπεριλαμβανομένης της κρατικής διαστημικής εταιρείας Roscosmos, για τις συνεχιζόμενες ασφαλείς λειτουργίες του ISS. Τα νέα μέτρα ελέγχου των (αμερικανικών) εξαγωγών θα συνεχίσουν να επιτρέπουν τη διαστημική συνεργασία ΗΠΑ-Ρωσίας”.
Ο ISS αποτελεί μια διεθνή συνεργασία πολλών χωρών, που έχουν κατανείμει αρμοδιότητες μεταξύ τους. Το ρωσικό τμήμα του Σταθμού είναι υπεύθυνο για την καθοδήγηση, την πλοήγηση και τον έλεγχο όλου του ISS, ενώ το ρωσικό μεταγωγικό σκάφος Progress πραγματοποιεί περιοδικά ανοδικές διορθώσεις στην πορεία του Σταθμού, έτσι ώστε να διασφαλίσει ότι αυτός θα παραμείνει σε ύψος περίπου 400 χιλιομέτρων και δεν θα βυθιστεί στη γήινη ατμόσφαιρα (πάντως πρόσφατα έφτασε στον ISS το σκάφος Cygnus της αμερικανικής Northrop Grumman με στόχο να κάνει για πρώτη φορά κάτι ανάλογο με το Progress).
Ο Ρογκόζιν επίσης επέκρινε τις ΗΠΑ ότι ήδη έχουν περιορίσει τις επαφές ανάμεσα στους Ρώσους κοσμοναύτες και στους άλλους αστροναύτες και ανέφερε ότι αν αυτό επιδεινωθεί, μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση της συνεργασίας για τον ISS. Αυτή την εποχή επτά αστροναύτες βρίσκονται στον Σταθμό: τέσσερις Αμερικανοί, δύο Ρώσοι και ένας Γερμανός.
Ο Ρογκόζιν δήλωσε ότι ο Μπάιντεν δεν έχει επίγνωση ότι χάρη στα ρωσικά συστήματα ο Σταθμός μπορεί να αποφύγει επικίνδυνες “συναντήσεις” με διαστημικά ‘σκουπίδια’, τα οποία, όπως είπε, προέρχονται από “ταλαντούχους επιχειρηματίες” των ΗΠΑ, ένας πιθανός υπαινιγμός για τον Ίλον Μασκ της Space X, η οποία έχει ήδη θέσει σε τροχιά περισσότερους από 2.000 μικρούς δορυφόρους του υπό ανάπτυξη της τεράστιου δικτύου δορυφορικού Ίντερνετ Starlink.
Το 2014, πάλι με αφορμή την ένταση στην Ουκρανία, ο Ρογκόζιν είχε προκαλέσει διεθνή αίσθηση, όταν είχε πει ότι οι Αμερικανοί αστροναύτες θα πρέπει να πηγαίνουν στο διάστημα με…τραμπολίνο, αν δεν χρησιμοποιήσουν τα ρωσικά “Σογιούζ”. Ήταν μια εποχή που η Ρωσία ήταν η μοναδική χώρα που μπορούσε να στείλει επανδρωμένες αποστολές στον ISS, κάτι που έχει αλλάξει πλέον χάρη και στη Space X.
Από την πλευρά της Ευρώπης, ο γενικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) Γερμανός Γιόζεφ Ασμπάχερ δήλωσε ότι η συνεργασία με τη Ρωσία συνεχίζεται κανονικά, αν και αναλυτές εκφράζουν αμφιβολίες κατά πόσο αυτή η πολιτική θα επιβιώσει. Υπενθυμίζεται ότι η Ευρώπη και η Ρωσία ετοιμάζονται, στο πλαίσιο της κοινής τους αποστολής ExoMars, να εκτοξεύσουν το ρόβερ “Ρόζαλιντ Φράνκλιν” με προορισμό τον ‘Αρη, κάτι που προγραμματίζεται να γίνει φέτος τον Σεπτέμβριο από τον ρωσικό κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν.
Από την άλλη, η Βρετανική Υπηρεσία Διαστήματος αναγνώρισε ότι η μελλοντική διαστημική συνεργασία με τη Ρωσία μπορεί να αποδειχτεί προβληματική, υπό το φως των εξελίξεων στην Ουκρανία. Όπως δήλωσε, “είναι ορθό να εγερθούν ερωτήματα σχετικά με τη μελλοντική συνεργασία με τη Ρωσία μετά την παράνομη εισβολή στην Ουκρανία. Είμαστε σε συνεννόηση με τους εταίρους μας στην ESA και παρακολουθούμε στενά την κατάσταση”.
“Για χρόνια ο ευρωπαϊκός τομέας λειτουργούσε σε πλήρη απομόνωση από το πολιτικό επίπεδο, αλλά με αυτή την κρίση αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Θα υπάρξει μια καθολική αλλαγή δεδομένων”, εκτίμησε ο Ζαν-Ζακ Τορτορά, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διαστημικής Πολιτικής (ESPI). Ιδιαίτερα, τόνισε, αναμένεται η στάση της Γαλλίας, η οποία λειτουργεί το ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο στο Κουρού της Γαλλικής Γουιάνα στη Νότια Αμερική, από όπου η ευρωπαϊκή αεροδιαστημική εταιρεία Arianespace εκτοξεύει τους πυραύλους της Ariane 5 και Vega, αλλά τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιεί επικουρικά και ρωσικούς “Σογιούζ”.
