Σε τροχιά σημαντικών αλλαγών και εκσυγχρονισμού με όχημα το Ταμείο Ανάκαμψης και στόχο να αντιμετωπιστούν παθογένειες ετών στον χώρο των δικαστηρίων, με άμεση αντανάκλαση στον πολίτη και στην οικονομία, βρίσκεται το υπουργείο Δικαιοσύνης. Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το υπουργείο Δικαιοσύνης, με τον αρμόδιο υπουργό Κώστα Τσιάρα, έχει ήδη εντάξει μια σειρά από έργα που αφορούν χωροταξική αναβάθμιση κομβικής σημασίας δικαστικών υπηρεσιών, καθώς και μεταρρυθμίσεις – περιλαμβανομένης και της εισαγωγής στη χώρα μας του θεσμού της e-δίκης – συνολικού προϋπολογισμού άνω των 250 εκατομμυρίων ευρώ. Το στοίχημα της πολιτείας για τις αλλαγές σε πολλά επίπεδα στον χώρο της Δικαιοσύνης είναι μεγάλο, αν αναλογιστεί κανείς ότι η ετήσια δαπάνη του προϋπολογισμού για τον συγκεκριμένο τομέα, πέρα από το μισθολογικό κόστος, δεν ξεπερνά τα 25 εκατομμύρια ευρώ.
Χωροταξική αναβάθµιση ανά την Ελλάδα
Συγκεκριμένα, το Ταμείο Ανάκαμψης συμμετέχει ήδη στη χρηματοδότηση για την ενίσχυση των κτιριακών υποδομών οι οποίες είναι απολύτως αναγκαίες για τον εκσυγχρονισμό της Δικαιοσύνης. Στο κτιριακό αυτό πρόγραμμα, με ορίζοντα ολοκλήρωσης όλων των έργων το τέλος του 2025, εντάσσονται:
Η αγορά κτιρίου 30.000 τ.μ. στον Πειραιά για τη στέγαση όλων των δικαστηρίων και των Εισαγγελιών της πόλης. Από την πλευρά του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά προτείνεται η λύση των παλαιών Τελωνείων, ιδιοκτησίας του υπουργείου Οικονομικών. Η τελική απόφαση, όπως έχει πει και ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά Ηλίας Κλάππας, «θέλει πολιτική βούληση, αλλά θα είναι μία λύση που θα ικανοποιήσει την πόλη και θα δικαιώσει τους πολυετείς αγώνες των δικηγόρων για την επίλυση του στεγαστικού προβλήματος των Δικαστηρίων Πειραιά».
Η μεταστέγαση του Πρωτοδικείου και της Εισαγγελίας Αθηνών (που στεγάζονται τώρα στην πρώην Σχολή Ευέλπιδων) σε νέο δικαστικό μέγαρο 40.000 τ.μ. στον χώρο που βρίσκεται πίσω από τον Αρειο Πάγο. Στόχος να δημιουργηθούν σύγχρονες δικαστικές αίθουσες που θα πληρούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις, τόσο για τους δικηγόρους, όσο και για τους εκπροσώπους του Τύπου σε πολυπρόσωπες δίκες ή άλλες με μεγάλο κοινωνικό ενδιαφέρον.
Η ανακαίνιση του ιστορικού κτιρίου του Αρσακείου όπου στεγάζεται το Συμβούλιο της Επικρατείας, καθώς και του κτιρίου της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών στη Θεσσαλονίκη. Η ανακαίνιση του Δικαστικού Μεγάρου Θεσσαλονίκης και η κατασκευή νέων σε Σέρρες, Εδεσσα και Κιλκίς, για την υλοποίηση των οποίων έχει ήδη προκηρυχθεί διαγωνισμός ΣΔΙΤ.
Η ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση των δικαστικών μεγάρων Λάρισας, Καρδίτσας, Τρικάλων και Ρεθύμνου και η κατασκευή δικαστικών μεγάρων σε Βόλο, Τρίκαλα, Λαμία, Ηράκλειο και Χανιά, που επίσης θα υλοποιηθούν με ΣΔΙΤ.
Από τις συμβατικές στις ψηφιακές δίκες
Το έργο είχε εξαγγείλει ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας πριν από τη Γενική Συνέλευση της Ενωσης Διοικητικών Δικαστών, επισημαίνοντας ότι «υλοποιείται η πρόβλεψη για τη δυνατότητα διενέργειας ψηφιακών δικών σε όλη τη Δικαιοσύνη, και τη Διοικητική. Σε 24 μήνες το πρόγραμμα θα έχει ολοκληρωθεί πλήρως, διευκολύνοντας την ακροαματική διαδικασία, κυρίως στις πιο απομακρυσμένες περιοχές και βελτιώνοντας ουσιαστικά την πρόσβαση των συμπολιτών μας στο δικαστικό σύστημα».
Το ένα σκέλος του έργου, λοιπόν, αφορά τις… τηλεδίκες, ενώ το δεύτερο τα συστήματα τηλεδιάσκεψης που θα εγκατασταθούν σε δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας, καλύπτοντας τις ανάγκες των Πολιτικών, Ποινικών και Διοικητικών Δικαστηρίων καθώς και του ανακριτικού έργου. Στόχος των παραπάνω κινήσεων είναι η ταχύτερη εκδίκαση των υποθέσεων.
Στο μεταξύ, έπειτα από δεκαετίες, προ των πυλών βρίσκεται η ίδρυση Δικαστικής Αστυνομίας, ένα νομοθέτημα που επεξεργάζεται επιτροπή, με πρόεδρο τον εφέτη Αθηνών Κώστα Σαργιώτη. Η Δικαστική Αστυνομία στοχεύει να συμβάλει στη βελτίωση των όρων και των συνθηκών απονομής δικαιοσύνης, τόσο για τους πολίτες όσο και για τους λειτουργούς (δικαστές, εισαγγελείς και δικηγόρους) και τους δικαστικούς υπαλλήλους, να επιταχύνει ουσιαστικά την έκδοση των αποφάσεων, να εξοικονομήσει πόρους και να αυξήσει τα έσοδα του Δημοσίου από την εκτέλεση ποινικών αποφάσεων, που πολλές φορές παραμένουν ανεκτέλεστες για χρόνια.
Ταχύτερη Δικαιοσύνη και μέσω εκπαίδευσης
Στην ατζέντα των αλλαγών στη Δικαιοσύνη, που είναι συνδεδεμένες με το Ταμείο Ανάκαμψης, έχουν συμπεριληφθεί και μεταρρυθμίσεις που είναι αναγκαίες για την ενίσχυση της ταχύτητας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης στη χώρα μας. Ετσι, έπειτα από 28 χρόνια, αλλάζει σελίδα η Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών. Με τον νέο νόμο γίνονται πιο ουσιαστικά τα κριτήρια επιλογής των μελλοντικών δικαστικών λειτουργών, αλλάζει ριζικά το πρόγραμμα σπουδών με την εισαγωγή μαθημάτων στη δεοντολογία, στην ψυχολογία, στην οικονομική θεωρία και ανάλυση, στην κοινωνιολογία, στη διοίκηση δικαστηρίων, στις νέες τεχνολογίες, δημιουργείται νέα αυτοτελής κατεύθυνση Ελεγκτικού Συνεδρίου, προβλέπεται πλήρης και υποχρεωτική επιμόρφωση των εν ενεργεία δικαστικών λειτουργών, ιδίως σε τομείς του δικαίου με ειδικά και τεχνικά ζητήματα.
Παράλληλα, στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και ο νέος Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών, με αλλαγές στον τρόπο αξιολόγησης των δικαστών, για τον οποίο διεξάγεται διάλογος μεταξύ αρμόδιων φορέων και αναμένονται με εξαιρετικό ενδιαφέρον οι τοποθετήσεις των διοικητικών Ολομελειών των Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας.
