Η Εθνοφυλακή αποτελεί οργανωμένη στρατιωτική δύναμη και απαντάται ως θεσμός και σε άλλες χώρες με το όνομα Εθνοφρουρά. Στην Ελλάδα εμφανίζεται από συστάσεως του Ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους, με σκοπό την κάλυψη της ανάγκης οργανώσεως του πληθυσμού για την αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων ασφαλείας που παρουσιάζονταν εκείνη την ιστορική περίοδο.
Ως θεσμός καθιερώνεται με νομοθετική ρύθμιση το έτος 1843, αλλά το 1879 καταργείται με την ψήφιση του Νόμου «Περί Στρατολογίας».
Το 1944, συγκροτείται Διοίκηση Εθνοφυλακής, επιπέδου Μεραρχίας αποτελούμενη από 40 Μονάδες. Το 1949, αναβιώνει ο θεσμός της Εθνοφυλακής και οργανώνονται τα Τάγματα Εθνοφυλακής Άμυνας (ΤΕΑ). Το 1950, συγκροτείται Διεύθυνση Εθνοφυλακής υπό το ΓΕΣ.
Με το ΝΔ 485/1970 ρυθμίζονται τα θέματα της Εθνοφυλακής, το οποίο καταργήθηκε με το ν.1295/1982 που διαμόρφωσε το ισχύον νομικό πλαίσιο λειτουργίας της Εθνοφυλακής μέχρι σήμερα.
Το 1988 με απόφαση του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου (ΑΣΣ), διαλύθηκε η Διεύθυνση Εθνοφυλακής στην περίοδο της ειρήνης και ο χειρισμός των θεμάτων Εθνοφυλακής ανατέθηκε στη Διεύθυνση Πεζικού του ΓΕΣ.
Η Εθνοφυλακή σύμφωνα με το ν.1295/1982, συγκροτείται από τον καιρό της ειρήνης ως Οργανική Ένοπλη Δύναμη του Στρατού Ξηράς. Το προσωπικό και υλικό για την επάνδρωση και τον εξοπλισμό των Μονάδων Εθνοφυλακής καθορίζεται στους Πίνακες Οργανώσεως και Υλικού (ΠΟΥ) αυτών.
Οι έφεδροι οπλίτες των Μονάδων Εθνοφυλακής ονομάζονται Εθνοφύλακες, οι οποίοι θεωρούνται στρατιωτικοί σε ενέργεια και υπάγονται στους στρατιωτικούς νόμους και κανονισμούς, μόνο κατά το χρόνο που εκτελούν διατεταγμένη υπηρεσία. Θεωρείται δε ότι εκτελούν διατεταγμένη υπηρεσία, εκείνοι στους οποίους έχει ανατεθεί η εκτέλεση στρατιωτικής αποστολής, ή υπηρεσίας, ή εκπαίδευσης και μόνο κατά το χρονικό διάστημα που διαρκούν αυτές.
Το ΓΕΣ συγκρότησε το 2017 τη νέα Διεύθυνση Εθνοφυλακή (ΔΕΘ) στο Επιτελείο του ΓΕΣ και επεξεργάζεται την αλλαγή του ισχύοντος Νόμου, ούτως ώστε να εκσυγχρονισθεί ο θεσμός και να αναβαθμιστεί γενικά η λειτουργία της εκπαίδευσης στα Τάγματα Εθνοφυλακής.
Πηγή: Γενικό Επιτελείο Στρατού-Εθνοφυλακή
