Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, τα κράτη-μέλη της ΕΕ συμφώνησαν χθες στον κανονισμό που αφορά στη διαχείριση κρίσεων στο μεταναστευτικό, συμπεριλαμβανομένης της εργαλειοποίησης της μετανάστευσης και της ανωτέρας βίας στον τομέα της μετανάστευσης και του ασύλου.
H συμφωνία επετεύχθη σε επίπεδο Μονίμων Αντιπροσώπων, μια ημέρα πριν την άτυπη Σύνοδο Κορυφής στη Γρανάδα της Ισπανίας, όπου το μεταναστευτικό θα αποτελέσει κεντρικό σημείο συζητήσεων.
Με τη θέση που υιοθέτησαν χθες τα κράτη-μέλη, ανοίγει ο δρόμος για τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκο Κοινοβούλιο, με στόχο να ολοκληρωθεί το νέο Σύμφωνο Ασύλου και Μετανάστευσης της ΕΕ, πριν τις ευρωεκλογές του 2024.
Ο νέος νόμος για τη διαχείριση κρίσεων θεσπίζει το πλαίσιο που θα επιτρέπει στα κράτη μέλη να αντιμετωπίζουν καταστάσεις κρίσης προσαρμόζοντας ορισμένους κανόνες, για παράδειγμα σχετικά με την καταχώριση των αιτήσεων ασύλου ή τη συνοριακή διαδικασία ασύλου. Αυτές οι χώρες θα μπορούν επίσης να ζητούν μέτρα αλληλεγγύης και υποστήριξης από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της.
Εξαιρετικά μέτρα σε καταστάσεις κρίσης
Σε περίπτωση κρίσης ή ανωτέρας βίας, τα κράτη μέλη μπορεί να εξουσιοδοτηθούν να εφαρμόζουν ειδικούς κανόνες σχετικά με το άσυλο και τη διαδικασία επιστροφής. Υπό αυτή την έννοια, μεταξύ άλλων μέτρων, η καταχώριση των αιτήσεων διεθνούς προστασίας μπορεί να ολοκληρωθεί το αργότερο τέσσερις εβδομάδες μετά την υποβολή τους, ελαφρύνοντας το βάρος των υπερβολικά καταπονημένων εθνικών διοικήσεων.
Aλληλεγγύη με χώρες που αντιμετωπίζουν κατάσταση κρίσης
Ένα κράτος μέλος που αντιμετωπίζει μια κατάσταση κρίσης μπορεί να ζητήσει εισφορές αλληλεγγύης από άλλες χώρες της ΕΕ. Η αλληλεγγύη μπορεί να λάβει τις εξής μορφές:
– Τη μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο ή δικαιούχων διεθνούς προστασίας από το κράτος μέλος σε κατάσταση κρίσης σε συνεισφέροντα κράτη μέλη
– Ανάληψη ευθύνης για εξέταση των αιτημάτων ασύλου, με σκοπό την ανακούφιση του κράτους-μέλους που βρίσκεται σε κατάσταση κρίσης.
– Οικονομικές συνεισφορές ή εναλλακτικά μέτρα αλληλεγγύης.
Αυτά τα έκτακτα μέτρα και αυτή η υποστήριξη αλληλεγγύης απαιτούν την έγκριση του Συμβουλίου σύμφωνα με τις αρχές της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας και σε πλήρη συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα των υπηκόων τρίτων χωρών και των απάτριδων.
Ο κανονισμός που αντιμετωπίζει την κατάσταση κρίσης και την ανωτέρα βία στον τομέα της μετανάστευσης και του ασύλου αποτελεί μέρος του Νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το ‘Ασυλο που πρότεινε η Επιτροπή στις 23 Σεπτεμβρίου 2020. Το σύμφωνο αποτελείται από μια σειρά προτάσεων για τη μεταρρύθμιση των κανόνων της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο. ‘Αλλες προτάσεις ορόσημο εκτός από τον κανονισμό κρίσης περιλαμβάνουν τον κανονισμό διαχείρισης ασύλου και μετανάστευσης και τον κανονισμό για τη διαδικασία ασύλου.
