Στην αναγκαιότητα της άμεσης ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, συμφώνησαν οι Υπουργοί Μετανάστευσης (και Εσωτερικών) των πέντε κρατών – μελών του MED5, που συμμετείχαν στις εργασίες της 6ης Συνόδου που πραγματοποιήθηκε στις 7-10-2023 στη Θεσσαλονίκη.
Συγκεκριμένα, οι Υπουργοί Ελλάδος, Ισπανίας, Ιταλίας, Κύπρου και Μάλτας καλούν την Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει γρήγορα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός ισχυρού και αποτελεσματικού συστήματος διαχείρισης της μεταναστευτικής πρόκλησης, ικανού να παρέχει ρεαλιστικές και βιώσιμες λύσεις.
Τις εργασίες της Συνόδου των MED5 άνοιξε ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μαργαρίτης Σχοινάς ο οποίος σε σύντομη ομιλία του υπογράμμισε ότι βρισκόμαστε ενώπιον μίας κρίσιμης στιγμής «ή τώρα, ή ποτέ» και πως μπορεί να μην προτείνουμε ένα τέλειο σύστημα, αλλά καλύτερα ένα ατελές, παρά η σημερινή κατάσταση χωρίς καθόλου σύστημα.
Επίσης, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων κα Ylva Johansson στο μήνυμά της, επισήμανε ότι η Ευρώπη δεν πρόκειται και δεν θα ζήσει ξανά την κρίση του 2015. Τότε «δεν είχαμε ούτε τα εργαλεία ούτε τις πολιτικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε αντίθεση με σήμερα».
Ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου και προεδρεύων της Συνόδου κ. Δημήτρης Καιρίδης, κατά την πρωτολογία του, περιέγραψε τον ρόλο της Τουρκίας ως διεθνούς κόμβου παράνομης μετανάστευσης αλλά και χώρας κλειδί για την αντιμετώπισή της και ενημέρωσε τους ομολόγους του για τις πρόσφατες επαφές της ελληνικής με την τουρκική πλευρά προκειμένου να διευκολυνθεί η καλύτερη συνεργασία τους.
Ο Ιταλός Υπουργός Εσωτερικών, κ. Matteo Piantedosi, επισήμανε ότι το κύριο πρόβλημα για την Ιταλία προέρχεται από την Τυνησία που έχει καταστεί χώρα διέλευσης για όλη τη δυτική Αφρική και το Σαχέλ, καθώς μόνο το 1/6 των προερχόμενων από την Τυνησία είναι Τυνήσιοι και όλοι οι υπόλοιποι προέρχονται από την υποσαχάρια Αφρική.
Ο Υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας, κ. Fernando Grande-Marlaska Gomez, διευκρίνισε ότι αν και υπάρχει καλή συνεργασία με το Μαρόκο, τις τελευταίες εβδομάδες, παρατηρείται μεγάλη αύξηση ροών προς τα Κανάρια νησιά από τη Σενεγάλη, εξαιτίας της αναστάτωσης που επικρατεί στη δυτικοαφρικανική αυτή χώρα.
Ο Κύπριος Υπουργός Εσωτερικών, κ. Κωνσταντίνος Ιωάννου, εξήγησε πως υπάρχει μείωση των αφίξεων από τα Κατεχόμενα αλλά μεγάλος προβληματισμός για την αύξηση των ροών από τον Λίβανο και τη Συρία δια θαλάσσης.
Τέλος, o Υπουργός Εσωτερικών της Μάλτας, κ. Byron Camillieri τόνισε ότι το κύριο πρόβλημα της Μάλτας προέρχεται από τη Λιβύη.
Ειδικότερα στο κοινό ανακοινωθέν των συμπερασμάτων της Συνόδου των MED5, επισημαίνονται μεταξύ άλλων τα εξής:
– Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να διαπραγματευτεί νέες στρατηγικές εταιρικές σχέσεις και αμοιβαία επωφελείς ρυθμίσεις με βασικές τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης.
– Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να εγγυηθεί την πλήρη εφαρμογή των εταιρικών σχέσεων και ρυθμίσεων με τρίτες χώρες, με σκοπό την ανάσχεση των παράνομων αναχωρήσεων, την εξάρθρωση των δικτύων των διακινητών, την αποφασιστική καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και την αύξηση του ποσοστού επιστροφών.
– Τα κράτη-μέλη του MED5 επιβεβαιώνουν την κοινή δέσμευση τους για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις αρχές της ΕΕ.
– Τα κράτη-μέλη του MED5 επιβεβαιώνουν τον ρόλο του FRONTEX στην ενίσχυση της προσπάθειας των κρατών-μελών της ΕΕ να προστατεύσουν τα σύνορα τους και καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διαθέσει προς τον εν λόγω οργανισμό επαρκείς πόρους.
– Τα κράτη-μέλη του MED5 καταδικάζουν κάθε απόπειρα εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού ζητήματος για την δημιουργία υβριδικών απειλών από τρίτες χώρες ή μη κρατικούς μηχανισμούς. Τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ πρέπει να είναι ανθεκτικά, συμπεριλαμβανομένης και της Πράσινης Γραμμής στην Κύπρο, η οποία ωστόσο δεν συνιστά σύνορο.
– Τα κράτη-μέλη του MED5 δεσμεύονται να αντιμετωπίσουν τις βαθύτερες αιτίες της μετανάστευσης και υποστηρίζουν την προώθηση νόμιμων οδών προκειμένου να μειωθεί η παράνομη μετανάστευση και να ενισχυθεί η ομαλή και ασφαλής μετανάστευση, προς όφελος όλων των εμπλεκόμενων μερών.
– Τα κράτη-μέλη του MED5 τονίζουν τη σημασία των επιστροφών ως βασικού πυλώνα της μεταναστευτικής πολιτικής της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των υποβοηθούμενων εθελοντικών επιστροφών. Επαναλαμβάνουν την ανάγκη να ενταθούν οι προσπάθειές για την επιστροφή υπηκόων τρίτων χωρών που δεν έχουν νόμιμο δικαίωμα παραμονής στην Ένωση και καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει ενισχυμένη δράση για να διασφαλίσει ότι οι τρίτες χώρες συμμορφώνονται με τις νομικές ή συμφωνημένες δεσμεύσεις τους για επανεισδοχή και επιστροφή.
Στο πλαίσιο του πρωταγωνιστικού ρόλου που διαδραματίζει η νότια Ευρώπη στη διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, οι Υπουργοί του MED5 συμφώνησαν στη δημιουργία μιας ομάδας εργασίας ειδικών για τη μελέτη και αξιολόγηση καινοτόμων ιδεών και προτάσεων που θα προωθούν ευρωπαϊκές λύσεις για την κοινή μεταναστευτική πρόκληση. Η σχετική έκθεση αυτής της ομάδας εργασίας θα παρουσιαστεί στην επόμενη σύνοδο του MED5 που θα διεξαχθεί στην Ισπανία το 2024.
