Παρουσία του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλη Κικίλια, του Υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Ευάγγελου Τουρνά καθώς και του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας Βασίλη Παπαγεωργίου, πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 27-10-2023, στις εγκαταστάσεις του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, στο Μαρούσι, η κεντρική εκδήλωση για τον εορτασμό της Εθνικής Επετείου της 28ης Οκτωβρίου του 1940.
Στην ημερήσια διαταγή που εκδόθηκε, ο Αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, Αντιστράτηγος Π.Σ. Γεώργιος Πουρναράς, απευθυνόμενος σε όλο το πυροσβεστικό προσωπικό, αναφέρει:
«Αξιωματικοί, Υπαξιωματικοί, Πυροσβέστες/ριες, Σπουδαστές/ριες της Πυροσβεστικής Ακαδημίας, Πολιτικοί Υπάλληλοι του Σώματος, Πυροσβέστες/ριες Πενταετούς Υποχρέωσης, Πυροσβέστες Δασικών Επιχειρήσεων, Συμβασιούχοι και Εθελοντές Πυροσβέστες.
Η Ελλάδα γιορτάζει σήμερα μία από τις πιο σημαντικές και ένδοξες σελίδες της μακρόχρονης Ιστορίας της, την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940. Σήμερα τιμούμε όλους αυτούς που αρνήθηκαν την υποτέλεια και την υποταγή, που αγωνίστηκαν με αυτοθυσία για το υπέρτατο αγαθό, την Ελευθερία.
Η Ελλάδα ύψωσε το ανάστημά της και στάθηκε ολομόναχη, ενάντια στη θεωρούμενη μέχρι τότε ακατάβλητη ισχύ του Άξονα και χάρισε στον κόσμο την πρώτη νίκη ενάντια στον ολοκληρωτισμό και τη βία. Ποτέ άλλοτε ένας τόσο αριθμητικά μικρός λαός δε φάνηκε τόσο μεγάλος!
Το 1940, ο αγώνας του λαού μας ήταν για τη διατήρηση της εθνικής μας ανεξαρτησίας, της εδαφικής μας ακεραιότητας, των αρχών και αξιών μας. Αυτή είναι η εθνική μας κληρονομιά. Αυτές είναι οι δυνατότητες που έχουμε όταν υπάρχει ενότητα και ομοψυχία, αφοσίωση σε υψηλές αξίες και ιδανικά.
Ως Έλληνες και πυροσβέστες εμπνεόμαστε από τα υψηλά ιδανικά των προγόνων μας, τον πατριωτισμό, το πνεύμα αυταπάρνησης, την αφοσίωσή τους στο καθήκον, για να ανταποκριθούμε στις συνθήκες και απαιτήσεις της εποχής μας.
Το Πυροσβεστικό Σώμα, πιστό στο παράδειγμα και την προτροπή της γενιάς του ένδοξου ’40, υπηρετεί καθημερινά τις διαχρονικές αξίες και τα ιδανικά που μας προσδιορίζουν ως έθνος και συμβάλλει στην οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος, με περισσότερη ειρήνη, δικαιοσύνη και ασφάλεια.
Ας συνεχίσουμε το έργο αυτό. Με πίστη, με αγάπη στον άνθρωπο, με αυταπάρνηση, με αποφασιστικότητα. Προσαρμόζοντας και εφαρμόζοντας στη σημερινή απαιτητική πραγματικότητα, αρχές και διδάγματα αυτής της ένδοξης περιόδου.
ΖΗΤΩ ΟΙ ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΕΠΟΥΣ ΤΟΥ ‘40.
ΖΗΤΩ Η 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940.
ΖΗΤΩ ΤΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑ».
Ομιλητές στην φετινή εκδήλωση ήταν ο Πυραγός Σαμαράς Κωνσταντίνος, Τμηματάρχης Δικαστικού της Διεύθυνσης Νομικής Υποστήριξης του Α.Π.Σ. και η Ανθυποπυραγός Σταθοπούλου Μαρία στέλεχος της Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού και Επικοινωνίας. Οι οποίοι εξήραν την προσφορά και τη γενναιότητα των Ελλήνων που αντιστάθηκαν στις δυνάμεις του Άξονα, έκαναν ιδιαίτερη ιστορική αναδρομή στα γεγονότα που σημάδεψαν εκείνη την περίοδο. Μεταξύ άλλων ανέφεραν τα εξής:
«Αξιότιμε κύριε Υπουργέ, κύριε Υφυπουργέ, κύριε Γενικέ Γραμματέα, κύριε Υπαρχηγέ, κύριοι Διοικητές και Διευθυντές του Αρχηγείου, αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι.
Συγκεντρωθήκαμε σήμερα, στην αίθουσα τύπου του Αρχηγείου του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, προκειμένου να γιορτάσουμε την ηρωική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940, ευρύτερα γνωστής και ως επέτειο του «ΟΧΙ», που απάντησε ο τότε πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς, στην προκλητική απαίτηση της φασιστικής Ιταλίας για άνευ όρων παράδοση της πατρίδας μας, εκφράζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την προσήλωση του ελληνικού λαού στις αρχές της ελευθερίας και της φιλοπατρίας και της ενότητας!
Για να γίνει καλύτερα κατανοητή η σημασία της σημερινής επετείου, απαραίτητη είναι μία σύντομη αναδρομή στα δραματικά γεγονότα που προηγήθηκαν της 28ης Οκτωβρίου 1940 αλλά και τις ηρωικές και συνάμα δραματικές στιγμές που ακολούθησαν, μετά την ιστορική απόφαση του ελληνικού λαού να αντιταχθεί στις προκλητικές και αυθάδεις απαιτήσεις των δυνάμεων του Ιταλογερμανικού Άξονα.
TΑ ΣΥΝΝΕΦΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Ἡ Ἰταλικὴ ἐπίθεση τὴν 28η Ὀκτωβρίου τοῦ 1940 δὲν ὑπῆρξε κεραυνὸς ἐν αἰθρίᾳ. Ἤδη ἀπὸ πολὺ νωρὶς οἱ δυνάμεις τοῦ Ἄξονα εἶχαν δείξει τὰ σχέδιά τους γιὰ κυρίευση τῆς Εὐρώπης. Μετὰ τὴν Χιτλερικὴ εἰσβολὴ στὴν Πολωνία καὶ ἀργότερα στὴ Γαλλία, ἡ Ἰταλία τοῦ Μουσολίνι ἔστρεψε τὴν προσοχὴ τῆς πρὸς τὴν Ἑλλάδα ἡ κατάκτηση τῆς ὁποίας θὰ τῆς ἔδινε μία σημαντικὴ ἐπίβλεψη τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου καὶ τῆς Βορείου Ἀφρικῆς. Ἡ προδοτικὴ συμμαχία τῆς Βουλγαρίας μὲ τὶς δυνάμεις τοῦ Ἄξονα ἄνοιξε τὴν ὄρεξη τῆς Ἰταλίας ἡ ὁποία προετοιμάστηκε γιὰ εἰσβολὴ στὴν Ἑλλάδα προχωρώντας σὲ μία σειρὰ προκλήσεων οἱ ὁποῖες περιελάμβαναν δυσφημιστικὴ ἐκστρατεία τοῦ Ἰταλικοῦ τύπου κατὰ τῆς Ἑλλάδας, ἀεροπορικὲς παραβιάσεις τοῦ ἐθνικοῦ ἐναέριου χώρου καὶ ἐπιθέσεις ἐναντίον τῶν Πλοίων μας ΩΡΙΩΝ, ΥΔΡΑ, Βασιλεύς ΓΕΩΡΓΙΟΣ καὶ Βασίλισσα ΟΛΓΑ.
Η κορύφωση ήρθε στις 15 Αυγούστου του 1940, όταν οι Ιταλοί τορπίλισαν το ελληνικό πολεμικό «Έλλη», που απέδιδε τιμές στη Θεοτόκο στο λιμάνι της Τήνου. Ήταν πλέον προφανές ότι ο πόλεμος θα έφτανε και στη μικρή ετούτη γωνιά της γης. Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας προετοιμαζόταν πυρετωδώς για το αναπόφευκτο. Περίμεναν απλώς την κίνηση του ισχυρού.
Γύρω στις 3 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 σταμάτησε έξω από την κατοικία του τότε πρωθυπουργού, Ιωάννη Μεταξά, στην Κηφισιά.
Ο Μεταξάς, τυλιγμένος με ένα παλαιό πανωφόρι, τον υποδέχθηκε και τον οδήγησε σε ένα μικρό, ταπεινό δωμάτιο. Κάθισαν ο ένας αντικριστά στον άλλον, σαν αντίπαλοι. Ο Ιταλός άνοιξε το χαρτοφύλακά του και παρέδωσε ένα έγγραφο, με το οποίο του ζητούσε να παραδώσει «στρατηγικά» σημεία του ελλαδικού χώρου στην Ιταλία.
Πώς ήταν δυνατόν να συμβεί κάτι τέτοιο, πώς θα μπορούσε ένας Έλληνας, και μάλιστα ένας Έλληνας αξιωματικός, να προδώσει «της πατρίδος τα ιερά»; Δεν μπορούσε να συμβεί. Εκείνο το βράδυ ο Μεταξάς εξέφραζε όλους τους Έλληνες. Τελείωσε την ανάγνωση, σήκωσε το κεφάλι, κοίταξε κατάματα τον Γκράτσι, και του είπε στα γαλλικά: «Allors, c’est la guerre! Λοιπόν, έχουμε πόλεμο!»
Ο ίδιος ο τότε Ιταλός πρεσβευτής, στο άκουσμα της λέξης πόλεμος από τον Μεταξά, του απάντησε ότι δεν πρόκειται για κήρυξη πολέμου και ότι η ιταλική κυβέρνηση ελπίζει πως η ελληνική θα δεχθεί τους όρους της. Ο Μεταξάς τότε ρώτησε ποια ήταν τα στρατηγικά σημεία που ζητούσαν να καταλάβουν οι Ιταλοί. Ο Γκράτσι απάντησε ότι δεν γνώριζε ποια ήταν τα σημεία αυτά! Ο Μεταξάς τότε απάντησε: «Εν τοιαύτη περιπτώσει, η διακοίνωση αυτή αποτελεί κήρυξη πολέμου της Ιταλίας στην Ελλάδα».
«Όχι, εξοχότατε, είναι τελεσίγραφο», έσπευσε να απαντήσει ο Γκράτσι. Ο Μεταξάς επέμεινε: «Είναι κήρυξη πολέμου», του είπε.
«Αλλά θα παράσχετε βεβαίως τις διευκολύνσεις που ζητά η κυβέρνησή μου», ανταπάντησε ο Γκράτσι.
«ΟΧΙ. Δεν μπορεί ούτε λόγος να γίνει περί ελεύθερης διέλευσης»,
Ο Γκράτσι αποχώρησε με σκυμμένο κεφάλι.
Αμέσως ο Μεταξάς μίλησε στον βασιλιά και στους υπουργούς για την επίσκεψη του Γκράτσι και κατέθεσε ενώπιον όλων τα ήδη έτοιμα από πριν διατάγματα, τα σχετικά με την επιστράτευση, τις επιτάξεις.
Διάγγελμα του Πρωθυπουργού προς τον Ελληνικόν Λαόν 28 Οκτωβρίου 1940
«Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν δια την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της.
Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία, μη αναγνωρίζουσα, εις ημάς το δικαίωμα να ζώμεν ως ελεύθεροι Έλληνες, μου εζήτησε σήμερον την 3ην πρωινήν την παράδοσιν τμημάτων του εθνικού εδάφους, κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν και μου ανεκοίνωσε, ότι προς κατάληψιν αυτών, η κίνησης των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα είς τον Ιταλόν Πρέσβυν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ’εαυτό και τον τρόπον με τον οποίο γίνεται τούτο ως κύρηξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.
Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλο το Έθνος ας εγερθή σύσσωμον. Αγωνισθήτε δια την πατρίδα, τας γυναίκας και τα παιδιά σας και τας ιεράς μας παραδόσεις. Νυν υπέρ πάντων ο αγών».
Και ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών διακόπτει τις εκπομπές του και μεταδίδει: “Εδώ Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών! Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλουν από της 5:30 πρωινής σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους”«Ζήτω το Έθνος!».
Σύμφωνα με τους Ιταλούς φασίστες, η Ελλάδα θα ήταν εύκολη λεία. Πίστευαν ότι οι Έλληνες δεν θα πολεμούσαν, γιατί νόμιζαν πως ήταν διχασμένοι πολιτικά και ανοργάνωτοι στρατιωτικά. Την άποψή τους δε αυτή φρόντισαν να την «περάσουν» και σε όλα τα κλιμάκια του στρατεύματος. Δυστυχώς γι’ αυτούς, τίποτα από τα δύο δεν συνέβαινε. Οι Έλληνες μόνο διχασμένοι δεν υποδέχθηκαν τους Ιταλούς και κάθε άλλο παρά ανοργάνωτοι στρατιωτικά ήταν.
Το εθνικό φρόνημα είχε καλλιεργηθεί σε λαό και στρατό. Αυτή ήταν η αντίδραση των Ελλήνων, “με το χαμόγελο στα χείλη” όπως τραγούδησε και η Σοφία Βέμπο. Σκαρφαλωμένοι στα τραμ και στα λεωφορεία της Αθήνας, συναθροισμένοι νέοι άνθρωποι με το χαμόγελο στα χείλη έδωσαν το γοργό ρυθμό του πολέμου στους δρόμους της πόλης.
Οι Αθηναίοι βγήκαν στους δρόμους και τις πλατείες με ενθουσιασμό ενώ με έκτακτες εκδόσεις, οι εφημερίδες, οι οποίες στα πρωτοσέλιδά τους είχαν ηχηρούς τίτλους και πύρινα άρθρα, ζητούσαν επιτακτικά να δοθεί ένα σκληρό μάθημα στους Ιταλούς.
Άλλωστε η προσβολή στην Τήνο με τον τορπιλισμό της “Έλλης” ανήμερα της Παναγιάς ήταν πρόσφατη.
Όλοι γνωρίζουμε για τις χρυσές σελίδες ηρωισμού που έγραψαν οι Έλληνες στρατιώτες στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, όταν η Ελλάδα κλήθηκε να αποκρούσει την ιταλική επίθεση το 1940. Την 21η Νοεμβρίου καταλαμβάνεται η Κορυτσά ενώ ακολουθούν οι καταλήψεις της Μοσχόπολης, του Πόγραδετς, της Πρεμετής, των Αγίων Σαράντα, του Δελβίνου και του Αργυροκάστρου για να ολοκληρωθούν με την κατάληψη της ηρωικής Χειμάρας και της Κλεισούρας. Στο τέλος του χρόνου οι Ιταλοί βρέθηκαν απωθημένοι 60 χιλιόμετρα πέρα από τα αλβανικά σύνορα. Ο ένδοξος ελληνικός στρατός συνέτριψε και τη σφοδρή «εαρινή επίθεση» που παρακολουθούσε ο ίδιος ο Μουσολίνι.
Ενώ τα ηρωικά κατορθώματα του ελληνικού στρατού στα χιονισμένα βουνά της Πίνδου είναι ευρύτερα γνωστά και απολαμβάνουν της αναγνώρισης που τους αρμόζει, εντούτοις, πολλοί αγνοούν τη συμβολή, την οικειοθελή και αυθόρμητη προσφορά και την αυτοθυσία της Ελληνίδας στον κοινό Αγώνα. Οι γραπτές και προφορικές μαρτυρίες για τη δράση της Ελληνίδας συνιστούν μια λιγότερο γνωστή πτυχή του πολέμου, την οποία θα μας αναδείξει ευθύς αμέσως, η έτερη συνομιλήτρια Ανθυποπυραγός Σταθοπούλου Μαρία. Μαρία, έχεις το λόγο
Οι Ηπειρώτισσες προσέφεραν τις οικίες τους για να φιλοξενήσουν τους Έλληνες στρατιώτες, χαρίζοντάς τους λίγες στιγμές θαλπωρής και ζεστασιάς. Προσέφεραν τρόφιμα, κουβέρτες και κάθε είδους ιματισμό από το δικό τους βιος. Δε δίσταζαν να παραχωρήσουν όλη τη νομή για τα κτήνη του στρατού, χωρίς να κρατήσουν απόθεμα για τις δικές τους ανάγκες. Στο λιγοστό ελεύθερο χρόνο τους έπλεκαν κάλτσες και ρούχα και ζύμωναν ψωμί για τους μαχόμενους στρατιώτες.
Εκεί που δεν έφτανε η επιμελητεία του στρατού λόγω του δύσβατου εδάφους, οι γυναίκες κουβαλούσαν πολεμοφόδια, τρόφιμα και είδη ιματισμού, αναρριχώμενες σε απότομες χαράδρες, αψηφώντας τις εξαιρετικά αντίξοες καιρικές συνθήκες και καλύπτοντας αποστάσεις δύο ή τριών ημερών.
Επίσης, καταγράφονται περιστατικά που κάνουν λόγο για μεταφορά και λυόμενων πυροβόλων, τα οποία μετέφεραν στην πλάτη τους σε απόκρημνες θέσεις. Εκτός από υλικά, μετέφεραν και τους τραυματίες, διευκολύνοντας το έργο των τραυματιοφορέων και δίνοντας κουράγιο στους τραυματίες.
Συμμετείχαν στη διάνοιξη και την επιδιόρθωση οδών, καθώς και στην κατασκευή τους. Μάλιστα, σύμφωνα με μαρτυρίες, όταν οι γεφυροποιοί του Μηχανικού αδυνατούσαν να ζεύξουν σε ένα σημείο τον ποταμό Βογιούσα λόγω του ορμητικού ρεύματος των νερών του, μια ομάδα γυναικών της Πίνδου μπήκαν οι ίδιες μέσα στο νερό και πιάστηκαν σφιχτά από τον ώμο, ώστε να δημιουργήσουν ένα ανθρώπινο ανάχωμα που θα ανέκοπτε την ορμή του ποταμού.
Τέλος, καταγράφεται κι ένα περιστατικό συμπλοκής γυναικών με Ιταλούς στρατιώτες στις 20 Νοεμβρίου, στο χωριό Λίμνη της Ηπείρου. Μια ομάδα Ιταλών στρατιωτών είχαν μαζέψει καμιά δεκαριά νεαρές γυναίκες και τις πήγαιναν στο σχολείο του χωριού, όταν εμφανίστηκαν ξαφνικά Εύζωνοι. Οι Ιταλοί αιφνιδιάστηκαν τόσο από την παρουσία των Ευζώνων όσο και από την αντίδραση των γυναικών του χωριού, οι οποίες με ξύλα και τσεκούρια τούς κυνήγησαν. Από τη συμπλοκή σκοτώθηκαν περίπου δέκα Ιταλοί και αιχμαλωτίστηκαν είκοσι πέντε.
Η ηλικίας 102 ετών Αρετή Βούγια είναι μια από τις τελευταίες «Γυναίκες της Πίνδου», που στον πόλεμο του ’40 μετέφεραν πολεμοφόδια και τραυματίες και μας εξιστορεί τις αναμνήσεις της: τέλη του Νοέμβρη, μας λένε: «Οι γυναίκες θα πάτε να βοηθήσετε, ο στρατός δεν επαρκεί. Δεν μπορούν τα ζώα να πάνε εκεί που πρέπει. Θέλουμε πολεμοφόδια, θέλουμε τρόφιμα, θα πάνε οι γυναίκες». Πήγαμε αμέσως! Δε φέραμε καμιά αντίρρηση, όλες χαρούμενες πήγαμε απάνω.
Φύγαμε δεκάδες κοπέλες από το χωριό, όλες από είκοσι μέχρι σαράντα χρονών. Εγώ στον Γράμμο πήγα, στου Γράμμου τα βουνά, ‘κει πάνω.
“Κουβαλούσαμε το ζαλίκι στην πλάτη, το είχαμε όλες οι γυναίκες. Είχε πολεμοφόδια μέσα, σφαίρες, όλμους και χειροβομβίδες.” Στην πλάτη! Στα χέρια πού να βάλεις τόσο βάρος; Άλλη έπαιρνε περισσότερο βάρος, άλλη λιγότερο. Το ανεβάζαμε μέχρι κάποιο σημείο κι ο στρατός έλεγε: «Να τα αφήσετε εδώ». Τα αφήναμε κι ο στρατός τα μοίραζε μετά στο μέτωπο.
Κάποιες φορές στην επιστροφή, φέρναμε και τραυματίες. Δεν υπήρχαν μονοπάτια. Τα ζώα δεν μπορούσαν να κουβαλήσουν, μόνο οι γυναίκες. Ήταν μέρη ακαταλόγιστα. Θάμνοι καταγής, πέτρες, βράχοι… Τα χαρακώματα κι οι γραμμές μας ήταν πάνω στα βουνά.
Την ημέρα δεν δουλεύαμε, ήταν τα αεροπλάνα και κρυβόμασταν στους θάμνους. Μόλις χάραζε και πήγαινε 10 η ώρα, να τα αεροπλάνα! «Γυναίκες, έρχονται τα αεροπλάνα!» φώναζαν. «Γυναίκες, τα αεροπλάνα, καθίστε!». Καθόμασταν. Το βράδυ, μόλις νύχτωνε, έφευγαν τα αεροπλάνα, μας έλεγαν: «Γυναίκες, κουβαλάτε!» Ανάβαμε τα δαδιά και κουβαλούσαμε με το φως τους ή με την αστροφεγγιά. Περπατούσαμε δώδεκα και δεκατρία χιλιόμετρα κάθε μέρα. Από το Επταχώρι μέχρι το Κούτσουρο, πάνω. Αν κουραζόμασταν; Πέφταμε κάτω με το ζαλίκι από την κούραση.
Ερχόταν ο στρατιώτης, εγώ ήμουν από τις μικρές, και μου έλεγε: «Δεσποινούλα, εσύ παίρνε λίγο πιο ελαφριά πράγματα». Είχε όμως και γυναίκες μεγάλες, γερές γυναίκες!
Τις πρώτες μέρες ήταν καλός ο καιρός. Μετά όμως έγινε κρύο κι αρχές του Δεκέμβρη έριξε χιόνια, κουβαλούσαμε μες στα χιόνια. Κρύο να δεις παιδί μου! Δε φοβόμουνα. Δεν ήξερα τι θα πει φόβος, ήμουνα και με τόσες γυναίκες μαζί! Μαυρίλα ο τόπος, γεμάτος γυναίκα. Όλο γυναίκα! Ήταν και λίγοι άντρες, λίγα φανταράκια, αλλά όλο γυναίκα, κουβαλούσαν οι γυναίκες, κουβαλούσανε! Έκατσα περίπου έναν μήνα στις μεταφορές και μετά γύρισα στον Πεντάλοφο με σκισμένα ρούχα και παπούτσια, τρύπια από τα βράχια, σχεδόν δεν είχα ρούχο πάνω μου…
Όταν έφυγα, δε φανταζόμουν πού πάω. Κι επειδή ήμουν νέα κοπέλα, ήθελα να φοράω καλά ρούχα, έφυγα με λεπτά ρούχα. Η μαμά μού έλεγε: «Πάρε ρούχα χοντρά, βρε κορίτσι μ’!» Οι άλλες, οι μεγαλύτερες, φορούσαν χοντρά ρούχα, μάλλινα.
Όταν γύρισα στο χωριό, άρχισα να πλέκω για τον στρατό πουλόβερ, γάντια, κάλτσες. Με δικό μας μαλλί, από τα πρόβατα. Όλος ο Πεντάλοφος έπλεκε. Είχαμε κι ένα ράδιο με μπαταρίες και ακούγαμε νέα. Καρτερούσαμε, τι θα πάρει ο στρατός σήμερα; Πού θα μπει; Το Αργυρόκαστρο, τους Άγιους Σαράντα, το Τεπελένι… της Αλβανίας ντε! Προχωρούσαμε στην Αλβανία μέσα!
Είμαι περήφανη που συμμετείχα στον πόλεμο. Ναι, είμαι περήφανη, γιατί πήγαμε όλες οι γυναίκες, όλη η Ελλάδα, σύσσωμα. Το κάναμε για την πατρίδα μας, να ζήσουμε. Για να ελευθερωθούμε! Να μην τους βάλουμε στην Ελλάδα! Πολεμήσαμε κι εμείς και γίναμε μια μέρα ελεύθεροι και ζάτε εσείς ελεύθερα! Όλη, όλη η Ελλάδα ζα ελεύθερη, χωρίς κατακτητή μέσα. Άμα δε βοηθούσαμε, θα ερχόντανε οι Ιταλοί. Είμαι χαρούμενη κι ας είδα πόλεμο και τραυματισμένα παιδιά.
Αλλά και οι γυναίκες στις πόλεις προσέφεραν κι αυτές το δικό τους μερίδιο στην εποποιία του 1940. Πολλές νέες γυναίκες εγγράφονταν εθελοντικά στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και προσέφεραν τις υπηρεσίες τους ως νοσοκόμες.
Δεν ήταν λίγες οι νοσοκόμες που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών των αστικών κέντρων, τη στιγμή της εκτέλεσης των καθηκόντων τους. Επίσης, ευκατάστατες Ελληνίδες προσέφεραν χρήματα για την ενίσχυση της πολεμικής προσπάθειας ή μίσθωσαν πλοία για τη μεταφορά των τραυματιών και κάθε είδους εφοδίων.
Στις 6 Απριλίου του 1941, η Γερμανία, βλέποντας την αδυναμία της συμμάχου της, έσπευσε σε βοήθεια. Ο ελληνικός στρατός αντιμετώπισε με τον ίδιο ενθουσιασμό και την ίδια αυταπάρνηση τις σιδερόφραχτες μεραρχίες του Χίτλερ. Αλλά, τώρα πια, αυτό δεν ήταν αρκετό. Οι αγωνιστές του Ρούπελ παραδόθηκαν και οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα στις 27 Απριλίου του 1941. Ακολούθησε μια περίοδος στυγνής Κατοχής, την οποία ο ελληνικός λαός αντιμετώπισε επίσης με θάρρος και αγωνιστική διάθεση, με ομόψυχη Εθνική Αντίσταση.
Η Ελλάδα υπέφερε τα πάνδεινα κατά τη διάρκεια της κατοχής. Η οικονομία της χώρας είχε ήδη υποστεί μεγάλη καταστροφή από τον εξάμηνο πόλεμο με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς. Η πλήρης καταστροφή της ελληνικής οικονομίας ολοκληρώθηκε την περίοδο της κατοχής, κατά τη διάρκεια της οποίας οι πρώτες ύλες και τα τρόφιμα επιτάχθηκαν από τους κατακτητές, γεγονός που εκτίναξε την τιμή τους στο εσωτερικό της χώρας και υπήρξε εκρηκτική άνοδος του πληθωρισμού. Περαιτέρω επιδείνωση της οικονομίας επήλθε με τη χορήγηση του κατοχικού δανείου στη Γερμανία το 1944, το οποίο ουδέποτε επέστρεψε. Η έλλειψη ειδών πρώτης ανάγκης είχε ως συνέπεια το ξέσπασμα του λιμού τον χειμώνα του 1941-42, οπότε και υπολογίζεται πως 300.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Η εφιαλτική περίοδος της κατοχής της Ελλάδος τερματίστηκε το πρωινό της 12ης Οκτωβρίου 1944, οπότε και αποχώρησαν οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις από την πόλη της Αθήνας, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να ξεσπούν σε αλαλαγμούς χαράς, γιορτάζοντας τη μεγάλη στιγμή που περίμεναν να έλθει τριάμισι ολόκληρα χρόνια.
Τα μηνύματα της σημερινής επετείου, για προσήλωση στις αξίες και τα ιδανικά της ελευθερίας, της ενότητας και της φιλοπατρίας είναι διαχρονικά. Καλούμαστε να αποδείξουμε ότι είμαστε άξιοι συνεχιστές της βαριάς κληρονομιάς των προγόνων μας και ότι δεν απέβησαν μάταιες οι θυσίες και οι αγώνες τους, που θαύμασε ολόκληρος ο κόσμος».
Στη συνέχεια ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας κ.Βασίλης Κικίλιας στο σύντομο χαιρετισμό του, τόνισε μεταξύ άλλων: «…Χρόνια πολλά σε όλους, Χρόνια πολλά στο Πυροσβεστικό Σώμα, στις οικογένειες σας, με υγεία και ευτυχία. Σας εύχομαι καλή επιτυχία στο καθήκον να είναι πάντα υψηλό με αυταπάρνηση, με πατριωτισμό και με αίσθηση της υψηλής σημασίας της προστασίας της ανθρώπινης ζωής. Μεγαλύτερο παράδειγμα από την Εθνική Εορτή της 28ης Οκτωβρίου του 1940 δεν υπάρχει. Χρόνια πολλά…».
Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Υπαρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος Αντιστράτηγος Μάριος Αποστολίδης, ο Προϊστάμενος Κλάδου Διοικητικής Υποστήριξης του Π.Σ. Υποστράτηγος Δημοσθένης Ραγκαβάς, ο Διοικητής του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.ΔΙ.Κ.) Υποστράτηγος Π.Σ. Θεόδωρος Βάγιας, ο Συντονιστής Επιχειρήσεων Αττικής Υποστράτηγος Π.Σ. Παναγιώτης Νιάφας, ο Διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Πειραιά Αρχιπύραρχος Αναστάσιος Βασιλείου, ο Διοικητής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Δυτικής Αττικής Αρχιπύραρχος Χρήστος Πλατάς, ο Διευθυντής της Δ.Α.Ε.Ε. Αρχιπύραρχος Γεώργιος Αλικάκος, οι Διευθυντές των Διευθύνσεων Α.Π.Σ. και οι Τμηματάρχες των Διευθύνσεων Α.Π.Σ.
Παρόμοιες εκδηλώσεις, με ομιλίες και σημαιοστολισμούς πραγματοποιήθηκαν σε όλες τις Πυροσβεστικές Υπηρεσίες της χώρας.
