Ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ για τη ναζιστική θηριωδία στα Σκούρβουλα
Με το μουσικό συμπλήρωμα του τραγουδιού «Σκούρβουλα, ένα κερί στη μνήμη των αθώων», που γράφτηκε αποκλειστικά για την θηριωδία με τη σφαγή των 22 γυναικών και των 14 ανδρών στις 14 Αυγούστου 1944 από τις δυνάμεις των Γερμανών κατακτητών στη θέση «Βιγλιά» του ορεινού χωριού της Μεσαράς, ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα του τέταρτου ιστορικού ντοκιμαντέρ «Τα ουρλιαχτά λύγισαν τον Ψηλορείτη», έρευνας και παραγωγής των δημοσιογράφων Γιάννη Κανελλάκη και Μανόλη Παντινάκη και σκηνοθεσίας Τάσου Μπιρσίμ.
Τα τελευταία γυρίσματα, λοιπόν, έγιναν χθες από τις 9.30΄το πρωί έως το μεσημέρι σε τρεις περιοχές χωριών του δήμου Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου, σε αντάρτικο λημέρι στα βουνά της ανταρτομάνας Κοξαρέ, στο μοναδικό κυπαρισσόδασος του Άη Γιάννη του Καμένου και στον ειδυλλιακό χώρο στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου του Κουρταλιώτη στα Αγκουσελιανά.
Τους στίχους του τραγουδιού, που αποδόθηκαν εξαιρετικά από τον λυράρη Αλέξανδρο Αγγελάκη(Ντάντη) με την συνοδεία των καλλιτεχνών του λαούτου Γιάννη Γαμπεδάκη και Νικηφόρο Βολανάκη, εμπνεύστηκε και έγραψε ο γνωστός στιχουργός της κρητικής λαϊκής μουσικής παράδοσης από το Ρέθυμνο Γιώργης Σηφάκης(Σιμισακογιώργης).
Ανατριχίλα
Η στιγμή, όμως, που προκάλεσε ανατριχίλα στο χρόνο των γυρισμάτων ήταν όταν ο λυράρης ερμήνευσε στο εκκλησάκι τους τελευταίους στίχους του τραγουδιού:
Στα Σκούρβουλα στη Γρηγοριά
εις το Μαγαρικάρι,
και στσι Καμάρες το κερί
στση Παναγιάς τη Χάρη,
τόσων αθώων τίμησε
τη μνήμη τω΄θυμάτω΄
κι ευχήσου μην ξανακουστούν
οι κρότοι των αρμάτων.
Τότε, μια μαυροφορούσα ηλικιωμένη Κρητικιά, η Ανδρονίκη Κουρμούλη, με σκληρά βιώματα στα χρόνια της χιτλερικής υποδούλωσης και συγγενείς και χωριανούς νεκρούς, με εμφανή τα σημάδια συγκίνησης άνοιξε τη πόρτα του μικρού ναού, άναψε ένα κερί στη μνήμη τους και ευχήθηκε να είναι αθάνατοι, γυναίκες και άντρες νεκροί των Σκουρβούλων αλλά «και οι άνθρωποί μας που έδωσαν την ζωή τους για την απελευθέρωση της πατρίδας μας».
Στο μεταξύ, το νέο υλικό, τις επόμενες μέρες, θα παραδοθεί στα εργαστήρια του μοντάζ για την επεξεργασία του, ώστε με το προηγούμενο από τις καταγραφές στα Σκούρβουλα, στη Γρηγοριά, στις Καμάρες, και στο Μαγαρικάρι να δημιουργηθεί η νέα ταινία, διάρκειας 30-35 λεπτών και να παραδοθεί έως τον ερχόμενο Μάρτιο στους παραγωγούς για την προβολή της.
Από τα πλέον αποτρόπαια εγκλήματα των Ναζί
«Διασώζουμε ένα ακόμα από τα πλέον αποτρόπαια εγκλήματα των ναζί στην Κρήτη, αυτό των Σκουρβούλων», αναφέρουν σε κοινή τους δήλωση οι δημοσιογράφοι παραγωγοί. «Οι έρευνες μας και τα γυρίσματα άρχισαν από το 2020, ερευνήσαμε και εντοπίσαμε υλικό σε βιβλιοθήκες της Κρήτης και μιλήσαμε με επιζώντες, ακόμα, των φρικιαστικών γεγονότων στα «Βιγλιά». Οι περιγραφές τους τσακίζουν, είναι γροθιά στο στομάχι. Έβλεπες, μας λένε, στο σχολείο του χωριού μόνο ορφανά, ξυπόλητα και πεινασμένα παιδάκια. Όλα ήταν δυστυχισμένα, εξιστορούν στις ανατριχιαστικές περιγραφές τους…
«Με το νέο ντοκιμαντέρ που δημιουργούμε», συνεχίζουν, «αποδίδουμε ύψιστη σημασία στην ιστορική μνήμη και σε άγνωστα ειδεχθή γεγονότα, κυρίως, όμως, στην ηρωίδα Κρητικιά και μάνα που αρνήθηκε την υποταγή. Η γυναικοκτονία των Σκουρβούλων, τονίζουμε, με τις 22 γυναίκες νεκρές είναι η μεγαλύτερη στην Κρήτη στα χρονικά των πολέμων και ήταν πρωτοφανές το μίσος που επέδειξαν οι βάρβαροι ώστε δεν δίστασαν να ρίξουν τα φονικά τους βόλια σε γυναίκες…»
Η εκτέλεση των 36 αμάχων και ανυπεράσπιστων κατοίκων από τα Σκούρβουλα, τη Γρηγοριά, τις Καμάρες και το Μαγαρικάρι, στη ρίζα του Ψηλορείτη, είναι γνωστό, αποτελούσαν τα αντίποινα που έθεσε σε εφαρμογή η γερμανική διοίκηση για τον θάνατο δυο συμπατριωτών της από το αεροδρόμιο Τυμπακίου από αντάρτες της ομάδας του καπετάν Πετρακογιώργη.
Συντελεστές
Η μουσική της ταινίας είναι των Magic De Spell από το τραγούδι «Αν δεν ορίζεις εσένα», που έγραψε ο κιθαρίστας του συγκροτήματος Βαγγέλης Θεοδωράκης. Οι άλλοι συντελεστές της παραγωγής, εκτός των κυρίων Κανελλάκη και Παντινάκη και του σκηνοθέτη Τάσου Μπιρσίμ, είναι ο γνωστός λαογράφος Παναγιώτης Μυλωνάς και οι Αντώνης Παντινάκης (σενάριο), Στέλιος Φωκάς(αφήγηση κειμένων) και Μυρσίνη Γαλλιού(φωτογραφία). Τα γυρίσματα έκαναν οι οπερατέρ Παναγιώτης Δελαμάνης, Κώστας Δημάκης και Αντώνης Χριστοφοράκης . Για την ολοκλήρωσή του το ντοκιμαντέρ έτυχε της οικονομικής ενίσχυσης της Περιφέρειας Κρήτης και του περιφερειάρχη Σταύρου Αρναουτάκη που υποστηρίζει πρωτοβουλίες που έχουν να κάνουν με την τοπική ιστορική μνήμη και μένουν ακόμα στη λήθη.
Κεντρική φωτογραφία: Η Ανδρονίκη Κουρμούλη ανάβει κερί στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου του Κουρταλιώτη των Αγκουσελιανών στη μνήμη των θυμάτων των Σκουρβούλων και όλων των νεκρών της Κατοχής
