Όταν συμβεί ένα τροχαίο ατύχημα, η συμπεριφορά των ατόμων που βρίσκονται εκεί, καθώς και οι αποφάσεις που θα πάρουν για την διαχείριση του περιστατικού, είναι ζωτικής σημασίας, τόσο για τον τραυματία όσο και για τους υπόλοιπους παρευρισκόμενους.
Μην ενεργείτε παρορμητικά! Η πρώτη σκέψη που πρέπει να κάνετε είναι: ‘Τί πρέπει να κάνω για να προστατεύσω εμένα, τον τραυματία, αλλά και τους παρευρισκόμενους;’.
Σταματήσετε για 5-10 δευτερόλεπτα και παρατηρήστε τη σκηνή του ατυχήματος, δώστε χρόνο στον εαυτό σας να αντιληφθεί τους κινδύνους που υπάρχουν και να θέσει τις προτεραιότητες των ενεργειών του.
Πρώτη προτεραιότητα για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών είναι η ασφάλεια της σκηνής του ατυχήματος. Τοποθετείστε προειδοποιητικό τρίγωνο σε απόσταση τουλάχιστον 100 μέτρων από το ατύχημα και, αν είναι εφικτό, στείλτε άτομο στην ίδια απόσταση να προειδοποιεί τους επερχόμενους οδηγούς, έτσι ώστε να ελαττώνουν ταχύτητα. Αν το ατύχημα έχει γίνει σε δρόμο διπλής κατεύθυνσης, κάντε τις ίδιες ενέργειες και για το απέναντι ρεύμα, ενώ εάν το ατύχημα έχει γίνει βράδυ, προσπαθήστε τα άτομα που θα στείλετε να έχουν μαζί τους φακό και , αν είναι εφικτό, να φορούν γιλέκα με ανακλαστικά ή ρούχα με έντονο χρώμα.
Φροντίστε να απομακρυνθούν οι παρευρισκόμενοι από το οδόστρωμα και οδηγήστε τους σε ασφαλές σημείο ή παρακινείστε τους να συνεχίσουν την πορεία τους, κρατώντας κοντά σας μια μικρή ομάδα ατόμων, οι οποίοι θα σας βοηθήσουν στη διαχείριση του περιστατικού.
Αφού έχετε ολοκληρώσει τις ενέργειες για την ασφάλεια της σκηνής του ατυχήματος, τότε και μόνο τότε πλησιάζετε το όχημα του τραυματία. Ελέγξτε αν το όχημα είναι ασφαλές (π.χ. αν υπάρχει διαρροή καυσίμου) και, αφού το διασφαλίσετε, τότε μόνο συνεχίζετε. Διαφορετικά, ενεργοποιήστε τηλεφωνικά τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, τις οποίες απαρτίζουν άτομα που έχουν την απαραίτητη εκπαίδευση και εξοπλισμό για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών.
Επόμενη ενέργεια σας είναι να γυρίσετε τον διακόπτη της μίζας, σβήνοντας το αυτοκίνητο, να απομακρύνετε τα κλειδιά και να τα τοποθετήσετε σε εμφανές σημείο έξω από το αυτοκίνητο. Συνήθως, επιλέγουμε τον ουρανό του αυτοκινήτου, πάνω ακριβώς από τη θέση του οδηγού.
Στη συνέχεια ασχολούμαστε με τον/τους τραυματίες. Ρωτήστε πόσοι ήταν οι επιβαίνοντες. Ειδικά τα μικρά παιδιά, τα οποία, εάν δεν είναι ασφαλισμένα με ζώνη ασφαλείας ή τοποθετημένα στα ειδικά παιδικά καθίσματα, συνήθως παγιδεύονται μέσα στο αυτοκίνητο πιθανόν σε μη εμφανές σημείο ή εκτοξεύονται έξω από αυτό. Προσπαθήστε να διαπιστώσετε σε τι κατάσταση είναι ο τραυματίας. Έχει τις αισθήσεις του; Αν ναι, βλέπετε κάποιο σοβαρό τραυματισμό; Παραπονιέται για πόνο; Από αυτά που σας λέει αντιλαμβάνεστε ότι κάτι δεν πάει καλά; Ξέρει τι έχει γίνει; Είναι εγκλωβισμένος; Συλλέξτε όσες περισσότερες πληροφορίες μπορείτε και τότε ενεργοποιήστε τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Καλώντας τον Ευρωπαϊκό αριθμό έκτακτης ανάγκης 112 μπορείτε να ενεργοποιήσετε ΕΚΑΒ, Πυροσβεστική, Αστυνομία και Λιμενικό. Προσοχή!!! Μην κλείσετε ποτέ πρώτοι το τηλέφωνο, ακόμη και αν θεωρείτε ότι έχετε αναφέρει όλες τις πληροφορίες που έχετε συλλέξει. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχετε παραλείψει κάτι. Επίσης, το εξειδικευμένο προσωπικό που θα σας απαντήσει, μπορεί να σας δώσει οδηγίες για τις περαιτέρω ενέργειες σας.
Αφού έχετε ολοκληρώσει την κλήση επείγουσας ανάγκης και μόνο τότε, δίνετε τις Πρώτες Βοήθειες στον τραυματία.
Το μεγάλο δίλημμα που έχουν οι περισσότεροι από όσους βρίσκονται σε μια τέτοια θέση είναι: «Βγάζουμε τον τραυματία από το αυτοκίνητο ή όχι;». Η απάντηση είναι πως ο τραυματίας πρέπει να βγει από το αυτοκίνητο αν και μόνο εάν διατρέχει άμεσο κίνδυνο η ζωή του, μένοντας σε αυτό ή εάν δεν αναπνέει και πρέπει να του εφαρμόσει κάποιος από τους παρευρισκόμενους ΚΑΡ.Π.Α. (Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση).
Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση το καλύτερο γι’ αυτόν είναι να τον αφήσουμε μέσα στο αυτοκίνητο, δίνοντας του τις Πρώτες Βοήθειες, χωρίς να επιβαρύνουμε την κατάστασή του με άσκοπες μετακινήσεις. Πρέπει να ξέρετε ότι σε σοβαρά τροχαία ατυχήματα οι τραυματίες σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% έχουν είτε κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις είτε κακώσεις σπονδυλικής στήλης. Ο δε απεγκλωβισμός τους γίνεται από εξειδικευμένους διασώστες που έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και τον απαραίτητο εξοπλισμό, διασφαλίζοντας την μη περαιτέρω βλάβη του τραυματία.
Πρώτες Βοήθειες
-Αν ο τραυματίας αιμορραγεί, χρησιμοποιείστε αποστειρωμένες γάζες ή καθαρά πανιά –ρούχα και ασκείστε πίεση στο σημείο. Προσθέτετε συνεχώς γάζες, χωρίς να αφαιρείτε τις προηγούμενες και αν έχετε επίδεσμο σταθεροποιήστε τις όταν σταματήσει η αιμορραγία. Μην αγγίζετε αίμα, χωρίς να φοράτε γάντια μιας χρήσεως.
– Σκεπάστε τον τραυματία με κουβέρτα ή μπουφάν, για την αποφυγή απώλειας θερμότητας.
– Μιλάτε του συνεχώς, ενθαρρύνετέ τον ψυχολογικά και ενημερώστε τον ότι έρχεται ειδικευμένη βοήθεια.
– Τον συμβουλεύετε να μείνει ακίνητος έως ότου έρθει η βοήθεια.
– Aν ο τραυματίας δεν έχει τις αισθήσεις του, αλλά αναπνέει φυσιολογικά, διατηρήσετε ανοιχτό τον αεραγωγό του.
Άμεσος απεγκλωβισμός με λαβή Rautek
Ο άμεσος απεγκλωβισμός πρέπει να επιχειρείται αποκλειστικά και μόνο σε δύο περιπτώσεις! Πρώτον, εφόσον το θύμα δεν ανταποκρίνεται και δεν αναπνέει και άρα πρέπει να του εφαρμοστεί ΚΑΡ.Π.Α. και, δεύτερον, εφόσον το όχημα, στο οποίο βρίσκεται φλέγεται ή κινδυνεύει να καεί ή, γενικότερα, πρόκειται να γίνει επικίνδυνο για τη ζωή του τραυματία. Στις περιπτώσεις αυτές οι βλάβες που ενδεχομένως προκληθούν από τη μετακίνηση του τραυματία είναι μικρότερης σημασίας, καθώς η μη μετατόπισή του θα του στοιχίσει τη ζωή.
Προκειμένου ο τραυματίας να μετακινηθεί με τις μικρότερες δυνατές κακώσεις ο άμεσος απεγκλωβισμός γίνεται χρησιμοποιώντας τη λαβή Rautek και ακολουθούνται τα παρακάτω βήματα:
Στην αρχή ο αρωγός μεταφέρει τον τραυματία σε καθιστή θέση, εφόσον τον έχει βρει πεσμένο στο τιμόνι, προσέχοντας να μη μετακινηθεί απότομα ο αυχένας του. Κατόπιν, μεταφέρει απαλά το κάθισμα όσο γίνεται πιο πίσω, προκειμένου να έχει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων. Απελευθερώνει τη ζώνη που συγκρατεί τον τραυματία και τα κάτω άκρα, τα οποία ενδεχομένως να έχουν εγκλωβιστεί στα πεντάλ και γονατίζει δίπλα του. Το ένα χέρι του βυθίζεται χαμηλά στο κάθισμα μεταξύ πλάτης και καθίσματος και φτάνοντας όσο πιο μέσα μπορεί πιάνεται από τη ζώνη του παντελονιού του θύματος ή από ό,τι μπορέσει να κρατήσει σφικτά.
Το άλλο χέρι του πιάνει την εξωτερική πλευρά του γόνατου και με συγχρονισμένες αντίθετες κινήσεις σπρώχνει τα γόνατα (και άρα και τα κάτω άκρα) προς το λεβιέ ταχυτήτων και τη λεκάνη του τραυματία προς αυτόν, αναγκάζοντάς τον έτσι να περιστραφεί πάνω στο κάθισμά του και να γυρίσει την πλάτη του τραυματία προς το στήθος του. Παραλαμβάνοντας τον τραυματία πάνω στο στήθος του περνάει τα χέρια κάτω από τις μασχάλες του τραυματία και σταυρώνει στο ύψος του στήθους τα δύο χέρια του τραυματία.
Κατόπιν, αγκαλιάζει με τα δικά του χέρια και τα δύο χέρια του τραυματία και τον σφίγγει επάνω του. Με σταθερές και δυνατές κινήσεις σηκώνεται, αναγκάζοντας τον τραυματία να σηκωθεί και αυτός, αφού τον κρατάει σφικτά επάνω του. Μόλις σηκωθεί ολόκληρος οπισθοχωρεί μακριά από το όχημα φτάνοντας σε ικανή απόσταση ασφαλείας, όπου και αφήνει απαλά κάτω τον τραυματία και αφού ενημερώσει το ΕΚΑΒ, ξεκινάει με την εφαρμογή ΚΑΡ.Π.Α. ή με οτιδήποτε άλλο επιβάλλει η περίσταση.
Ένα τροχαίο ατύχημα ακόμη κι όταν συμβεί, έχει λιγότερες επιπτώσεις , όταν τηρούνται από τους επιβάτες , οι κανόνες ασφαλείας.
Η ζώνη σώζει ζωές.
Το κράνος σώζει ζωές.
Η τοποθέτηση των μικρών παιδιών στα ειδικά καθίσματα ασφαλείας σώζει ζωές.
Το ζητούμενο ενός οδηγού δεν είναι το τι ώρα θα φτάσει στον προορισμό του, αλλά να φτάσει ασφαλής στον προορισμό του.
Πηγές: Βάϊος Πολυχρονίδης , Χρυσούλα Τσιόγκα, Εκπαιδευτές Πρώτων Βοηθειών Ε.Ο.Δ.
