Οι δασικές πυρκαγιές ως φυσικό φαινόμενο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις περιβαλλοντικές και κλιματολογικές συνθήκες και αποτελούν σήμερα τη μεγαλύτερη απειλή του ελληνικού δάσους.
Το δάσος, ως φυσικό αγαθό με τεράστιες δυνατότητες πολύπλευρης σημασίας και ανυπολόγιστης αξίας για την ζωή και τον άνθρωπο, τις τελευταίες δεκαετίες δέχεται σημαντικές πιέσεις από την επιτάχυνση του φαινομένου των πυρκαγιών.
H φωτιά αποτελεί παράγοντα ανανέωσης που εντάσσεται στο φυσικό κύκλο του δάσους, τουλάχιστον στα μεσογειακά δάση. Oι δασικές πυρκαγιές θεωρούνται αναπόσπαστο μέρος των δασικών οικοσυστημάτων. Ωστόσο, η επιτάχυνση του φαινομένου έχει διαταράξει τον φυσικό κύκλο. Ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και σε συνθήκες κλιματικής κρίσης, τα δάση και το φυσικό περιβάλλον βρίσκονται μόνιμα υπό τον κίνδυνο πυρκαγιάς.
Οι ανθρώπινες δραστηριότητες και ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει επιταχύνει το φαινόμενο, σε σύμπλεξη με τα φαινόμενα της κλιματικής κρίσης. Πλέον οι πυρκαγιές αποτελούν καταστροφικό φαινόμενο που διαταράσσει την ισορροπία στο φυσικό αλλά και ανθρωπογενές περιβάλλον. Οικισμοί συνυπάρχουν με δασικές εκτάσεις, δημιουργώντας ένα εύφλεκτο και επικίνδυνο περιβάλλον, μίξη στην οποία παρατηρείται διαρκώς οικιστική ανάπτυξη.
Η κλιματική κρίση, από την άλλη, τα ακραία καιρικά φαινόμενα – συμπεριλαμβανομένων των ισχυρών κυμάτων καύσωνα – είναι πλέον η νέα κανονικότητα, σύμφωνα με τα επιστημονικά κέντρα. Η κλιματική αλλαγή έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει πολλές πτυχές της συμπεριφοράς των πυρκαγιών. Η μεγαλύτερη συχνότητα των καυσώνων αναμένεται να συμβάλουν στην αύξηση της διάρκειας και στην επιδείνωση των συνθηκών της αντιπυρικής περιόδου, στην επέκταση των περιοχών που θα διατρέχουν κίνδυνο και στην αύξηση της πιθανότητας έναρξης πυρκαγιών, της ταχύτητας διάδοσης καθώς και της δριμύτητάς τους. Σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην χώρα μας παρατηρείται έξαρση δασικών πυρκαγιών κατά βάση στην αποδρομή κυμάτων καύσωνα.
Οι μετεωρολογικές συνθήκες που επικρατούν στην χώρα μας με τα παρατεταμένα θερμά και ξηρά καλοκαίρια και τους δυνατούς ανέμους, η τοπογραφία με το έντονο ανάγλυφο των δασικών εδαφών και τις μεγάλες κλίσεις, καθώς και τα χαρακτηριστικά της βλάστησης λόγω της ποσότητας, της συνέχειας και της ευφλεκτότητας τους, αποτελούν τους κύριους παράγοντες για τους οποίους ο κίνδυνος δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά μεγάλος, καθ’ όλη τη διάρκεια της θερινής περιόδου.
Επιπλέον, η συσσώρευση εύφλεκτης καύσιμης ύλης εξαιτίας της εγκατάλειψης της υπαίθρου και των αλλαγών χρήσεων γης, η έντονη ανάπτυξη και οι διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες που παρατηρούνται σε δασικές και παραδασόβιες περιοχές, ή περιοχές που συνορεύουν με δάση, επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών, μια κατάσταση η οποία αναμένεται να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια, λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Το Πυροσβεστικό Σώμα στο πλαίσιο της αποστολής του, για την προστασία του δασικού πλούτου της χώρας μας, την προστασίας ζωής και της περιουσίας, συνεχώς προσαρμόζει τον μηχανισμό του στις διαρκώς αυξανόμενες και απαιτητικές συνθήκες όπως διαμορφώνονται, ακολουθώντας στις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις.
Για να επιτύχει την αποστολή του, οι πολίτες πρέπει είναι σύμμαχοι στην μάχη των δασικών πυρκαγιών ακολουθώντας τις οδηγίες, προετοιμάζοντας τις ιδιοκτησίες τους και τις οικίες τους στον κίνδυνο, ώστε σε περίπτωση πυρκαγιάς η διακινδύνευση να είναι χαμηλή, διευκολύνοντας το πυροσβεστικό έργο, με τις δυνατό λιγότερες επιπτώσεις.
Το Πυροσβεστικό Σώμα συμβουλεύει και υπενθυμίζει τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται από όλους:
Με τη νέα Πυροσβεστική Διάταξη υπ’αρ.20/2023, «καθορίζονται τα προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σε εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και σε εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα».
- Από φέτος, είναι υποχρέωση όλων μας, να συντηρούμε καθαρούς αυτούς τους χώρους, καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου.
Αν δείτε καπνό, φλόγες ή οτιδήποτε μπορεί να οδηγήσει σε πυρκαγιά:
- Καλέστε αμέσως την Πυροσβεστική στο τηλέφωνο 199 ή στο 112
- Καλέστε μας αμέσως! Μην υποθέσετε ότι έχει καλέσει κάποιος άλλος πριν.
- Μην κλείσετε το τηλέφωνο, προτού δώσετε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για:
– την τοποθεσία και το ακριβές σημείο που βρίσκεστε,
– το ακριβές σημείο και την κατεύθυνση της πυρκαγιάς,
– την ένταση του ανέμου στην περιοχή και
– το είδος της βλάστησης που καίγεται
- Απομακρυνθείτε αμέσως από την περιοχή
- Διευκολύνετε την πρόσβαση των Πυροσβεστικών δυνάμεων.
Ακολουθούμε τις οδηγίες Προστασίας:
Αν βρίσκεστε στην ύπαιθρο:
- Μην καίτε σκουπίδια ή ξερά χόρτα και κλαδιά κατά τους θερινούς μήνες.
- Μην ανάβετε υπαίθριες ψησταριές στα δάση ή σε χώρους που υπάρχουν ξερά χόρτα το καλοκαίρι.
- Αποφύγετε εργασίες που ενδέχεται να προκαλέσουν πυρκαγιά (π.χ. ηλεκτροκολλήσεις, χρήση τροχού ή άλλου εργαλείου που δημιουργεί σπινθήρες).
- Μην πετάτε αναμμένα τσιγάρα.
- Μην αφήνετε τα σκουπίδια στο δάσος. Υπάρχει κίνδυνος ανάφλεξης.
- Σεβαστείτε τα απαγορευτικά πρόσβασης σε περιόδους υψηλού κίνδυνου.
Αν το σπίτι σας βρίσκεται μέσα ή κοντά σε δάσος:
- Δημιουργήστε μια αντιπυρική ζώνη γύρω από το σπίτι, καθαρίζοντας σε ακτίνα τουλάχιστον 10 μέτρων τα ξερά χόρτα και φύλλα, τις πευκοβελόνες και τα κλαδιά.
- Κλαδέψτε τα δένδρα μέχρι το ύψος των 3 μέτρων, ανάλογα με την ηλικία και την κατάστασή τους.
- Απομακρύνετε τα ξερά κλαδιά από τα δένδρα και τους θάμνους.
- Μην αφήνετε τα κλαδιά των δένδρων να ακουμπούν στους τοίχους, τη στέγη και τα μπαλκόνια του σπιτιού. Κλαδέψτε τα, αφήνοντας απόσταση τουλάχιστον 5 μέτρων από το σπίτι.
- Αραιώστε τη δενδρώδη βλάστηση, έτσι ώστε τα κλαδιά του ενός δένδρου να απέχουν τουλάχιστον 3 μέτρα από τα κλαδιά του άλλου. Για ακόμη μεγαλύτερη προστασία απομακρύνουμε τη δενδρώδη και θαμνώδη βλάστηση γύρω από το κτίσμα σε απόσταση τουλάχιστον 10 μέτρων, εφόσον οι εργασίες καθαρισμού της φυσικής βλάστησης, που επιβάλλονται για την προστασία των κτιρίων, δεν προσκρούουν σε καμία περίπτωση στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
- Μην τοποθετείτε πλαστικές υδρορροές ή σωλήνες στους τοίχους του σπιτιού.
- Μην τοποθετείτε παραθυρόφυλλα από εύφλεκτα υλικά στα παράθυρα και τις μπαλκονόπορτες.
- Φροντίστε ώστε τα καλύμματα στις καμινάδες και τους αεραγωγούς του σπιτιού να είναι από άφλεκτο υλικό, ώστε να μην διεισδύσουν σπίθες.
- Μην αποθηκεύετε εύφλεκτα αντικείμενα κοντά στο σπίτι.
- Τοποθετείτε τα καυσόξυλα σε κλειστούς και προφυλαγμένους χώρους.
- Μην κατασκευάζετε ακάλυπτες δεξαμενές καυσίμου κοντά στο σπίτι.
- Προμηθευτείτε τους κατάλληλους πυροσβεστήρες και φροντίζετε για τη συντήρησή τους.
- Εξοπλιστείτε με σωλήνα ποτίσματος με μήκος ανάλογο της περιοχής που θέλετε να προστατεύσετε.
- Εξοπλιστείτε με μια δεξαμενή νερού, με μια απλή αντλία, που λειτουργεί χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και με ένα σωλήνα νερού.
Αν η πυρκαγιά πλησιάζει στο σπίτι σας:
- Διατηρήστε την ψυχραιμία σας.
- Μεταφέρετε όλα τα εύφλεκτα υλικά από τον περίγυρο του κτιρίου σε κλειστούς και προφυλαγμένους χώρους.
- Κλείστε όλες τις διόδους (καμινάδες, παράθυρα, πόρτες κλπ.) έτσι ώστε να μην διεισδύσουν οι καύτρες στο εσωτερικό του σπιτιού.
- Κλείστε τις παροχές φυσικού αερίου και υγρών καυσίμων μέσα και έξω από το σπίτι.
- Μαζέψτε τις τέντες στα μπαλκόνια και στα παράθυρα.
- Διευκολύνετε την πρόσβαση πυροσβεστικών οχημάτων, ανοίγοντας την πόρτα του κήπου.
- Τοποθετήστε σκάλα στην εξωτερική πλευρά του σπιτιού, αντίθετα από την κατεύθυνση της πυρκαγιάς, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στη στέγη.
- Συνδέστε τους σωλήνες ποτίσματος και απλώστε τους, ώστε να καλύπτεται η περίμετρος του σπιτιού.
- Αν η ορατότητα είναι μειωμένη, ανάψτε τα εσωτερικά και τα εξωτερικά φώτα του, για να γίνεται ορατό μέσα από τους καπνούς.
Μόλις περάσει η πυρκαγιά:
- Βγείτε από το σπίτι και σβήστε αμέσως τις μικροεστίες που απομένουν.
- Ελέγξτε για τουλάχιστον 48 ώρες, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, την περίμετρο και τους εξωτερικούς χώρους του σπιτιού για το ενδεχόμενο αναζωπυρώσεων.
Αν η πυρκαγιά έχει φτάσει στο σπίτι σας:
- Μην εγκαταλείπετε το κτίριο, εκτός αν η διαφυγή σας είναι πλήρως εξασφαλισμένη.
- Μην μπαίνετε μέσα σε αυτοκίνητο. Η πιθανότητα επιβίωσης σε ένα σπίτι κατασκευασμένο από άφλεκτα υλικά είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη σε ένα αυτοκίνητο που βρίσκεται σε καπνούς και φλόγες.
Αν παραμείνετε στο σπίτι:
- Κλείστε καλά τις πόρτες και τα παράθυρα.
- Φράξτε τις χαραμάδες με βρεγμένα πανιά για να μην μπει μέσα ο καπνός.
- Απομακρύνετε τις κουρτίνες από τα παράθυρα.
- Μεταφέρετε στο εσωτερικό των δωματίων τα έπιπλα που βρίσκονται κοντά στα παράθυρα και τις εξωτερικές πόρτες.
- Κλείστε τις ενδιάμεσες πόρτες για να επιβραδύνετε την εξάπλωση της πυρκαγιάς.
- Γεμίστε την μπανιέρα, τους νιπτήρες και τους κουβάδες με εφεδρικό νερό.
- Συγκεντρωθείτε όλοι μαζί σε ένα δωμάτιο.
- Φροντίστε να υπάρχει φακός και εφεδρικές μπαταρίες μαζί σας, σε περίπτωση διακοπής ηλεκτρικού ρεύματος.
Αν το σπίτι σας είναι ξύλινο, αναζητήστε καταφύγιο σε κτιστό σπίτι.
Αν διαταχθεί οργανωμένη απομάκρυνση από την περιοχή, ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες των Αρχών και τις διαδρομές που θα σας δοθούν.
Η φωτιά δεν είναι θέαμα. Σε κάθε περίπτωση, για τη δική σας ασφάλεια, ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες των αρμόδιων αρχών.
ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΜΑΣΤΕ – ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΜΑΣΤΕ – ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ
