Εμπρησμός ονομάζεται κάθε πρόκληση πυρκαγιάς από ανθρώπινα αίτια. Ανάλογα από τον τρόπο που προκλήθηκε μπορεί να ταξινομηθεί σε εμπρησμό με πρόθεση (δόλο) ή εμπρησμό εξ αμελείας. Καθώς κάθε πυρκαγιά μπορεί να απειλήσει αόριστο αριθμό πραγμάτων και προσώπων, ο εμπρησμός ανήκει στα “κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα” και ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στην κάθειρξη του υπαιτίου.
Οι εμπρησμοί με πρόθεση έχουν διάφορα κίνητρα όπως οικονομικά (ασφαλιστικές απάτες), προσωπικές διαφορές, ιδεολογικά κίνητρα (εγκλήματα μίσους) και σε σπανιότερες περιπτώσεις ψυχικές διαταραχές (πυρομανία). Στην Ελλάδα επίσης πολλοί εμπρησμοί γίνονται με σκοπό να καταστραφεί μία δασική έκταση ώστε στη συνέχεια να χτιστεί. Αντίθετα, οι εμπρησμοί εξ αμελείας θεωρούνται αυτοί που προκλήθηκαν από την έλλειψη προσοχής και σύνεσης που όφειλε να δείξει ο μέσος λογικός άνθρωπος. Από τις πιο συνηθισμένες περιπτώσεις εμπρησμού εξ αμελείας είναι η καύση αγροτικών απορριμμάτων που γίνεται ανεξέλεγκτη.
Ωστόσο, σε περίπτωση εμπρησμού εξ αμελείας ο υπεύθυνος απαλλάσσεται από κάθε ποινή αν “με την ελεύθερη θέλησή του καταστείλει ο ίδιος την πυρκαγιά ή με τη γρήγορη αναγγελία του προς την αρχή δώσει αφορμή για την καταστολή της.”
Τα αίτια μιας πυρκαγιάς και ο καθορισμός για το αν οφείλεται σε εμπρηστική ενέργεια γίνονται από τους λεγόμενους ερευνητές πυρκαγιών.
